ဦးရဲထြဋ္ အေၾကာင္း.. ေရးသူ ဦးလွေမာင္ေရႊ

ဦးရဲထြဋ္  နဲ႔  ISEAS

NUS မွာ ဦးရဲထြဋ္ ကို ဧၿပီ ၁၈  ႔ေန႔လည္က သြားေတြ႕ခဲ့ပါတယ္ ။ NUS ကိုေရာက္တိုင္း သေဘာက်တာ ဒီတခါက္လည္း အတူတူပါဘဲ။ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာလည္း တေန႔ ဒီလိုျဖစ္ရမယ္လို႔ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္မိတယ္။

 Institute of Southeast Asian Studies , ISEAS ရဲ႕ Myanmar Studies အေဆာက္အဦးက ေရွ႕မွာ တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ တထပ္ပံု ၊ ေနာက္မွာ ေလးထပ္ ေခတ္မွီအေဆာက္အဦး ။  အေဆာက္အဦးက လြန္ခဲ့တဲ့ ၄ / ၅ ႏွစ္ကမွ ေဆာက္ထားတဲ့ အသစ္ပါ။ တိတ္ဆိတ္ၿပီး အာရံုစူးစိုက္လို႔ေကာင္းမဲ့ေနရာပါ။ ဦးရဲထြဋ္ အခန္းကလည္း အလုပ္တြင္မယ္ ထင္ပါတယ္။

 ၁၉၉၂ ေလာက္က ISEAS မွာ သမၼတ Dr ေမာင္ေမာင္ oral history interview record အတြက္ ႏွစ္ပတ္ေလာက္ လာလုပ္ဘူးတယ္ေျပာပါတယ္။ အခု ျပည္ေထာင္စုဝန္ႀကီး တစ္ဦး အျဖစ္တာဝန္ယူေနသူ ဦးေသာင္းထြန္းလည္း ISEAS မွာ Visiting Senior Fellow လုပ္သြားပါေသးတယ္။

 ဦးရဲထြဋ္လည္း Visiting Senior Fellow အျဖစ္ ၂၀၁၉ အထိရွိမယ္ေျပာပါတယ္။  ဦးရဲထြဋ္ ရွင္းျပတာက ISEAS ကို စကၤပူမွာ ဥပေဒနဲ႔ျပဌာန္းၿပီးဖဲြ႕ထားတယ္။ ဌာန ၅ ခုမွာ ပံုမွန္ Senior Fellow ၃၀ ေလာက္နဲ႔ ဧည့္သည္ Visiting Senior Fellow ၃၀ ေက်ာ္ရွိတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။

 သူလည္း ေနာက္တႏွစ္ဒီမွာ ထပ္ရွိဦးမယ္လို႔ေျပာပါတယ္။သူလည္း ဒီအလုပ္မွာ ေမြ႕ေလ်ာ္ပံုေပၚပါတယ္။ သူကိုယ္သူလည္း ယံုၾကည္မႈ့ အျပည့္ရွိတယ္လို႔ေတြ႕ရတယ္။ မႏွစ္က သူ႔ကိုလာေတြ႕ရတာထက္ ဒီႏွစ္ပိုၿပီးစဥ္းစားခ်က္ေတြေကာင္းလာတယ္။ သူ႔ကိုယ္သူ ယံုၾကည္မႈ့ေတြပိုရွိလာတယ္ ထင္ပါတယ္။ ဦးရဲထြဋ္ ရဲ႕အားသာခ်က္ေတြထဲကတစ္ခိ်ဳ႕အခ်က္ေတြက သူ႔ကိုယ္သူယံုၾကည္မႈ့ရွိတာ , ႐ိုးသားပြင့္လင္းတာနဲ႔ ႀကိဳးစားမႈ့ရွိတာပါ။ေတာ္ယံုတန္ယံုကိုလည္း အားနာပံု မေပၚ။ သူယံုၾကည္တာ သူေရးတဲ့ အေပၚ Facebook ေပၚမွာ ဝိုင္းဖဲ့ေနတာလည္း ခံႏိုင္ရည္ရွိတယ္။

 ဦးရဲထြဋ္စာအုပ္တအုပ္ျပဳစုေနတယ္။ ဒီအတြက္ အခ်က္အလက္ေတြကို စနစ္တက်စုေဆာင္းတယ္ research လုပ္တယ္ေပါ့။ လူေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္ကို နာရီေပါင္း ၉၀ ေက်ာ္ interview လုပ္ၿပီးၿပီေျပာပါတယ္။ ၿပီးရင္ေတာ့ ISEAS ကထုတ္ေဝပါလိမ့္မယ္။

 ဝန္ႀကီးအဆင့္ထဲက ISEAS မွာ Senior Fellow လာလုပ္တာ သူတဦးတည္းရွိပါေသးတယိ။ ဦးရဲထြဋ္ ရဲ႕ ေနာက္ project တစ္ခုက oral history interview ပါ။ ျမနိမာႏိုင္ငံက အေရးႀကီးတဲ့ ေနရာမွာ ပါဝင္ခဲ့သူတခိ်ဳ႕ကို ေတြ႕ဆံုေမးျမန္း မွတ္တမ္းတင္ မႈ့ကို စနစ္တက်လုပ္ငန္းလို႔ ေျပာရပါမယ္။ ဒီ resources ေတြက ISEAS မွာက်န္ခဲ့ပါလိမ့္မယ္။
 တေျဖးေျဖး ဦးရဲထြဋ္ က စီမံခန္႔ခဲြသူတစ္ဦးကေန   scholar / academic တစ္ဦးလိုေျပာင္းေနတယ္ ထင္ပါတယ္။

သူ႔ပြင့္လင္းမႈ့ ၊ ေဟာေဟာဒိုင္းဒိုင္း ေျပာတတ္မႈ့ ၊ အားမနာတတ္မႈ့က သူ႔ကို ဘုကလန္႔ တစ္ဦးလို႔ ထင္သြားႏိုင္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ တိုင္းျပည္ေပၚထားတဲ့ စိတ္ေစတနာက စကားနဲ႔ထည့္မေျပာေပမဲ့ ျမင္လို႔ရေနပါတယ္။ က်ေနာ္ကေတာ့ ဦးရဲထြဋ္ကို ခီ်းက်ဳးေလးစားပါတယ္။ သူ႔လိုျဖစ္ဘို႔မလြယ္ဘူး။

၂၀၁၁ - ၂၀၁၆ အထိ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ပထမ အသြင္ကူး ေျပာင္းမႈ့ေတြမွာ ဦးရဲထြဋ္ အေနနဲ႔ ဒုၫြန္ခ်ဳပ္ , ၫြန္ခ်ဳပ္ , ဒုဝန္ႀကီး , သမၼတရဲ႕ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ , ျပည္ေထာင္စုဝနိႀကီး အဆင့္ဆင့္ ျပန္ၾကားေရးဝန္ႀကီးဌာနမွာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူပါ။ သူျပန္ၾကားေရးမွာလုပ္စဥ္က အမိ်ဳးသားညီလာခံမွာ တာဝန္က်ခဲ့ေတာ့ ဒီမွာလည္း အေတြ႕အၾကံဳတခိ်ဳ႕ ရွိခဲ့တယ္။

ဦးရဲထြဋ္ က DSA 22 intake ဆင္းပါ။ က်ေနာ္ညီအငယ္ကလည္း ၂၂ ဆင္းဆိုေတာ့ ၂၂ က အရာရွိေတြနဲ႔ သူတို႔ ေက်ာင္းတက္ထဲကေကာ ေနာက္ပိုင္းေကာ က်ေနာ္နဲ႔မစိမ္းဘူးေျပာရပါမယ္။သူအေနနဲ႔ တပ္မေတာ္အရာရွိအေနနဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ သံုးႀကိမ္တာဝန္က်ဘူးတယ္။ G2 တာဝနိယူရင္း အဲဒီအခ်ိန္ကၿငိမ္းခ်မ္းေရးုျဖစ္စဥ္မွာ တာဝန္အရပါခဲ့ပါတယ္။

က်ေနာ္တို႔ Myanmar Egress က Dr ေက်ာ္ရင္လွိုင္ ၂၀၀၉ ေလာက္မွာ Hong Kong City University ကို Co professor နဲ႔ရွိတုန္း ၂၀၁၂ ဇန္နဝါရီ သူတို႔ တကၠသိုလ္က ပြဲတခုလုပ္ပါတယ္။ “ Myanmar after 2010 Elections ေခါင္းစဥ္နဲ႔ပါ။  ျမန္မာျပည္က ဖိတ္တဲ့ထဲမွာ ဦးရဲထြဋ္ , ဆရာ ေမာင္ဝံသ ,ေဒါက္တာ တင္ေမာင္ေမာင္သန္း , ဦးကိုကိုလွိုင္ , ေဒၚဝါဝါထြန္း , ဦးညိဳအုန္းျမင့္ , ဦးဘိုဘိုေက်ာ္ၿငိမ္း , ဦးသုေဝ , ေဒါက္တာဆက္ေအာင္ , ဦးေအာင္ႏိုင္ဦး , ဦးေဇာ္ေဇာ္ဟန္ , ဆရာဦးတင္ထြဋ္ဦး,  MOFA က retired ဆရာဦးျမင့္စိုး , ကိုသီဟန္ , က်ေနာ့္ တို႔ကိုဖိတ္ပါတယ္။အဲဒီအခ်ိန္က ဦးရဲထြဋ္ ကျပန္ၾကားေရးမွာ ဒုၫြန္ခ်ဳပ္ပါ။ သူ႔ဘာသာရပ္ကို သူပိုင္ပိုင္ႏိုင္ႏိုင္ရွိပါတယ္။

ဦးရဲထြဋ္ နဲ႔စကားေျပာျဖစ္ အျမင္ဖလွယ္ျဖစ္တာ က်ေနာ္အတြက္ အမ်ားႀကီးေကာင္းပါတယ္။ စိတ္ဝင္စားစရာေတြအမ်ားႀကီးပါ။ အထူးသျဖင့္ သူတာဝန္ယူစဥ္ကာလက က်ေနာ္သိခ်င္တာေတြကိုသြားေမးတာပါ။ ၿငိမိးခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္မွာ သမတနဲ႔သူရဲ႕ အလုပ္ကိစၥ, သူရဲ႕ကိုယ္ပိုင္အျမင္သေဘာထား , MPC ေပၚသူအျမင္ , ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တပ္မေတာ္ နဲ႔ သတင္းထုတ္ျပန္မႈ့ , အခု ၿစ္ပ်က္ေနတဲ့ကိစၥမ်ား ၊ အနာဂါတ္ျမန္မာႏိုင္ငံ ၊ တိုင္းရင္းေရးရာကိစၥ၊ ႔ အေၾကာင္းအရာမိ်ဳးစံုပါပါတယ္။ သူ႔စဥ္းစားခ်က္တခိ်ဳ႕က က်ေနာ္တို႔ထင္မထားတဲ့ အေကာင္းျမင္ရႈ့ေထာင့္ ၊ ပိုေကာင္းတဲ့ ခ်ဥ္းကပ္မႈ့ေတြကိုၾကားရပါတယ္။

 သူ႔ FB မွာ follower 480000 ေက်ာ္ရွိပါတယ္။ ဦးရဲထြဋ္ အားသာခ်က္ ေနာက္တခုက သည္းခံႏိုင္တာပါ။ သူFB မွာ အျခားလူေတြဝင္ေရးတဲ့ comment ေတြက တခါတခါ ေတာ္ေတာ္ဆိုးတယ္ေျပာရမယ္။ ဒီတိုင္းထားထားတာေတြ႕ရပါတယ္ ။( က်ေနာ္ေတာ့ အဲဒီေလာက္ tolerence မျမင့္ပါ။ )

ဒီေနရာမွာ က်ေနာ္ျမင္တာက က်ေနာ္တို႔ ျမနိမာမ်ားက ကိုယ္ျမင္တာမွ အမွနိ ၊ သူမ်ားျမင္တာက မမွနိဘူးလို႔ေတြးတာ မ်ားလြန္းတယ္ထင္တယ္။ Us and Them မ်ားလြန္းသလားလို႔။ ( ငါနဲ႔မတူ ငါ့ရန္သူ လို႔ေတြးတာမ်ားေနသလား) သူလည္း ငါ့လိုတိုင္းျပည္ခ်စ္ႏိုင္တယ္ ၊ သူလည္းငါ့လိုတိုင္းျပည္ကို ေကာင္းေစခ်င္တာလို႔ ေတြးေပးဘို႔ခက္ေနပံုေပၚ။ တစ္ဖက္နဲ႔ တစ္ဖက္ ၊ တစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦး ဖဲ့ေနယံုနဲ႔ တိုင္းျပည္ပိုေကာင္းလာမွာမဟုတ္။ Blame game နဲ႔ ဘယ္လို State building လုပ္ၾကမလဲ။  မတူကဲြျပားမႈ့ေတြထဲက တိုင္းျပည္ကို ဝိုင္းကူႏိုင္ၾကရင္ အေကာင္းဆံုး။

၂၀၁၁ ကျပနိၾကားေရး သတင္းစာေတြထဲမွာ မိုးလံုးျပည့္ မုဒဝါဒါ တို႔ BBC , VOA ရန္တိုက္ေပးေနသည္တို႔ကို ေဆာင္ပုဒ္လို ေတြ႕ဘူးပါတယ္။ ဦးရဲထြဋ္ ကေတာ့ VOA , BBC , RFA တို႔နဲ႔ MOU ထိုးခဲ့တယ္ဆိုတာရွင္းျပပါတယ္။

ဦးရဲထြဋ္ နဲ႔က်ေနာ္ အျမင္မတူတာေတြလည္ရွိပါတယ္။ သူ႔ကို သေဘာက်တာေတြလည္းရွိပါတယ္။ အခုေရးတာက  က်ေနာ္တို႔လို အသြင္ကူးေျပာင္းဘို႔ႀကိဳးစားေနတဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာ ဝန္ႀကီးေလာက္တာဝနိယူၿပီးလို႔ တာဝနိမရွိေတာ့ရင္ အမ်ားစုက လူအမ်ားၾကားထဲမွာ သိပ္မေတြ႕ရဘူး ။ ဦးရဲထြဋ္ ကေတာ့ သူ႔စဥ္းစားခ်က္နဲ႔သူပါ။ ဒါကိုေဝမွ်လိုတာပါ။ အင္ဒိုနီးရွားတို႔ ထိုင္းတို႔မွာ Ex minister ေတြအမ်ားႀကီးေတြ႕ဘူးပါတယ္။ တာဝနိၿပီးသြားလည္း သူတို႔လုပ္ခ်င္တာ လုပ္ႏိုင္တာကိုလုပ္ေနၾကတယိ။ လူ႔အဖဲြ႕အစည္းအတြက္ အကိ်ဳးရွိေအာင္လုပ္ေစခ်င္တာပါ။

အျပန္ ည ၆:၀၀ နာရီေက်ာ္ပါၿပီ။ISEAS  ေကာ္ရစ္ဒါမွာ ေတာင္လူေဝွးနဲ႔ ႀကီးတစိဦးက အဝင္၊  ဦးရဲထြဋ္ ကိုႏုတ္ဆက္တာေတြ႕ပါတယ္။ အသက္၉၀ ေက်ာ္ၿပီ သူ႔လို Fellow အေနနဲ႔ စာအုပ္လာျပဳစုေနတယ္။ ဒီလူႀကီးရဲ႕ဘဝမွာ ေနာက္ဆံုးေရးတဲ့စာအုပ္တဲ့။ သူေရးေနတာက  မေလးနဲ႔ အင္ဒိုမွာ ကြန္ျမဴနစ္ေတြနဲ႔ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းေတြလို႔ေျပာပါတယ္။ နံမည္ေက်ာ္ စာေရးဆရာမ ဟန္စုယဥ္ ရဲ႕ ခင္ပြနိးလို႔ေျပာပါတယ္။ အသက္ ၉၀ ေက်ာ္ Fellow က ည ၆:၀၀ နာရီ အလုပ္လာလုပ္တာကိုေတာ့ အားၾကမိတယ္။

ဦးရဲထြဋ္ research ေတြလည္း ခရီးေပါက္ ေအာင္ျမင္ပါေစ။ ေနာက္တႀကိမိျပန္ေတြ႕ရင္ သူ႔စာတမ္း/ စာအုပ္လည္းၿပီးေလာက္ပါၿပီ။ ဖတ္ၿပီးရင္ သူနဲ႔ထပ္ၿပီး အေၾကာင္းအရာအမ်ားႀကီးကို   ေဆြးေႏြးႏိုင္ဘို႔ကိုလည္း႔ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။

PS    က်ေနာ္ေတြ႕ခဲ့တဲ့  ဦးရဲထြဋ္  နဲ႔ FB ပၚက ခင္ဗ်ားတို႔ေတြ႕တဲ့  ဦးရဲထြဋ္  မတူတာေတြရွိ ။

—-