အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရး အၾကံျပဳခ်က္ April-2018.. ပြင့္လင္းျမင္သားမႈ မရွိျခင္းသည္ နံပါတ္(၁) ျဖစ္သည္။

အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရး အၾကံျပဳခ်က္
.
 ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ Corruption Index ေကာင္းမြန္လာတာကို ေတြ႕ရလို႕ ႏိုင္ငံသားတစ္ေယာက္အေနနဲ႕ ၀မ္းေျမာက္ပါတယ္။ အေျခခံအဆင့္၊ အလယ္တန္း၊ အဆင့္ျမင့္ အဂတိလိုက္စားမႈမ်ားရဲ့ တရားခံက ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိျခင္းက နံပါတ္(၁) အေၾကာင္းရင္း ျဖစ္ပါတယ္။ 2012 - 2017  ၅ႏွစ္အတြင္း အဂတိရမွတ္ေျပာင္းလဲပံု ျမန္မာ 15 - 30  ရမွတ္ ၁၁မွတ္တက္လာပါတယ္။ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၈၀ မွာ ယခင္၅ႏွစ္က အဆင့္ ၁၇၂ ရွိရာမွာ ယခု ၂၀၁၇ မွာ အဆင့္ ၁၃၀ ၊  ရမွတ္ ၁၅ မွတ္ကေန ၃၀မွတ္ တိုးတက္လာပါတယ္။  ၂၀၁၆ မွာ ရမွတ္ ၆မွတ္ အမ်ားဆံုး တိုးတက္လာပါတယ္။ ကိုးကား။  www.transparency.org

ဘ႑ာေငြမ်ား ေလလြင့္ျခင္း
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘာသာေရးအဖြဲ႕စီးၾကီးတစ္ခုက ေငြသံုးသမွ် .. ၅၀% ေလလြင့္တယ္ ဟု ဆိုပါသည္။
အစိုးရဌာနမ်ားလည္း အလားတူ ျဖစ္ပါသည္။ ေလလြင့္ျခင္း (ဇီးသီးဗန္းေမွာက္ျခင္း) အေၾကာင္း ေရးထားပါသည္။ စည္ပင္၊ အခြန္၊ လွ်ပ္စစ္၊ ေဆာက္လုပ္ေရး၊ စိုက္ပ်ိဳးေရး စသျဖင့္ ၀န္ၾကီးဌာနမ်ားစြာ ေလလြင့္မႈမ်ားေနပါသည္။
ကိုးကား သုေတသန  http://engrmyanmar.blogspot.com/2017/10/blog-post_18.html

.
အေရးယူ အျပစ္ေပးျခင္း
အာစီယံႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အေရးယူ၊ အျပစ္ေပးျခင္း ပံုစံ(၂)ခု ရွိသည္။
ပထမ ပံုစံ …… ။ အေနာက္ႏိုင္ငံစနစ္က တရားေရးမ႑ိဳင္ က ၁၀၀% တာ၀န္ယူသည္။ ခိုင္မာေသာ တရားေရးမ႑ိဳင္ရွိၾကသည္။ တရားရံုးမ်ားသို႕ တက္မလာႏိုင္ရန္ ငယ္ေသာအမႈ ေပ်ာက္ေစရန္ ရပ္ေက်းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈးမ်ား၊ စားသံုးသူအဖြဲ႕စည္းမ်ားက ၾကားနာစစ္ေဆးၾကသည္။ အခေၾကးေငြ ေပးရသည္။ ဥပမာ လိမ္ညာေရာင္းျခင္း၊ ေစ်းၾကီးစြာေရာင္းခ်ျခင္း .ေခ်းေငြျပန္မဆပ္ျခင္း .. တရားမ၀င္ေငြေခ်းျခင္း.စသျဖင့္ ျပသနာမ်ားကို တရားရံုးမေရာက္ပဲ ေျဖရွင္းၾကသည္။ တရားရံုးေရာက္ပါက ေငြကုန္၊ လူပင္ပမ္းေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။
ဒုတိယ ပံုစံ…… ။ တရုပ္၊ ဗီယက္နမ္၊ လာအို စသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားက က်င့္သံုးစနစ္ ျဖစ္သည္။ အင္စတီက်ဴးရွင္း ဟုေခၚေသာ အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရးေကာ္မရွင္၊ ပါတီစည္းကမ္းထိမ္းသိမ္းေရး၊ စစ္တပ္ ႏွင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕မ်ား ျဖင့္ တရားရံုးသို႕မေရာက္ပဲ ေျဖရွင္းနည္းျဖစ္သည္။ အျပစ္ေပးရာတြင္လဲ အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရး တရားရံုးစနစ္ျဖင့္ တရားစီရင္ အျပစ္ေပးသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ယိုယြင္းေနေသာ တရားေရးမ႑ိဳင္တြင္ အထူးမ႑ိဳင္တစ္ခု (အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရး တရားရံုးစနစ္) ကို က်င့္သံုးပါသည္။
.
တရုပ္ႏုိင္ငံတြင္လည္း အစိုးရ တရားေရးမ႑ိဳင္သည္ ၀န္ထမ္းမ်ား လစာနည္းပါးျခင္းေၾကာင့္ အက်င့္ပ်က္မႈအလြန္မ်ားျပားသည္။ တရားရံုးေရာက္ပါက ရက္ခ်ိန္းမ်ားစြာ၊ အဂတိမ်ားစြာ ရွည္လွ်ားေထြျပား၊ ရႈပ္ေထြးေနမႈရွိသည္။ အဂတိအမႈျဖင့္ တရားစြဲခံရပါက သမရိုးက် တရားရံုးျဖင့္ တရားစီရင္ပါက လံုး၀မျဖစ္ႏိုင္။ တရားခံ လြတ္ေျမာက္သြားႏုိင္သည္။  တရုပ္ႏိုင္ငံတြင္ ပါတီစည္းကမ္း၊ တပ္မေတာ္စည္းကမ္း ထိမ္းသိမ္းေရးမ်ားက အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရးကို ပံ့ပိုးၾကသည္။ တရုပ္ႏိုင္ငံ အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရး အၾကီးအကဲသည္ ေပၚလစ္ဗ်ဴရို အဆင့္ရွိသျဖင့္ အလြန္ျမင့္မားေသာ အဆင့္ရွိသည္။ အင္ဒိုနိးရွားႏိုင္ငံတြင္ KPK ဟုေခၚေသာ အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရး အာဏာရွိသည္။ ရဲတပ္ဖြဲ႕ႏွင့္ KPK  အၾကီးအကဲမ်ား အက်င့္ပ်က္မႈျဖင့္ ္ တရားစြဲေနမႈမ်ား ျဖင့္ ရႈ့ပ္ေထြးေနဆဲ ျဖစ္သည္။ အာဏာ ရရွိလာပါက အလြဲသံုးမႈ မ်ားစြာ ျဖစ္လာေလ့ ရွိပါသည္။

ေအာက္ေျခအဆင့္ အဂတိ ၀န္ထမ္းရာထူးအဆင့္အလိုက္

ေအာက္ေျခ၀န္ထမ္းအဆင့္ ….. ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပူးတြဲတင္ျပတဲ့ စာရြက္၊ ေငြေပးျဖတ္ပိုင္း (Recept)၊ ဂရံ၊ တရားရံုးဆံုးျဖတ္ခ်က္ စတဲ့စာရြက္ေတြ မူရင္း ေတာင္းတဲ့ ဓေလ့က အဂတိလိုက္စားမႈလုပ္ဖို႕ ၾကိဳးစားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ ၂၈.၄.၂၀၁၈ ဗြီဳင့္သတင္းစာ သိန္းထက္ေအာင္ ေရးတဲ့ သမၼတၾကီးေျပာတဲ့ ၾကိဳးနီစနစ္နဲ႕အဂတိလိုက္စားမႈ ေဆာင္းပါးမွာ တရားေရး..ေျမဂရံရရွိေရး ..ေတြမွာ အဖိုးရဲ့ေသဆံုးေၾကာင္း ေထာက္ခံစာလိုမ်ိဳး .. အလြန္ရႈပ္ေထြးစြာ .. ေရမေလာင္းလို႕လား ေမးေတာ့.. ေရလဲ ရႊဲရႊဲစိုေနေအာင္ ေလာင္းပါတယ္ .. တဲ့ ..။

မိမိဌာနအတြက္ ကိစၥကို ဘယ္လိုမွမသိႏိုင္တဲ့ တျခားဌာနတစ္ခု ေထာက္ခံစာ မရမက ေတာင္းခိုင္းေနျခင္း ပါပဲ။ လ.၀.က ေတြမွာ ခက္ေအာင္လုပ္ခ်င္ရင္ အဖိုးေသတဲ့ေထာက္ခံစာ ေတာင္းခိုင္းေတာ့တာပါပဲ။

.

ေငြသြင္းခ်လံ မူရင္းေတာင္းတာလဲ အလုပ္ကိုရႈပ္ပါတယ္။ အခုေခတ္ဘဏ္စနစ္မွာ အေကာင့္တစ္ခုဖြင့္ျပီး လက္ခံလိုက္ရင္ ျပီးတာပဲ .. က.ည.န စည္ပင္ အခြန္ စတဲ့ ဌာနေတြက ဘဏ္ခ်လံ ေတာင္းေနတာလဲ ဘယ္ေတာ့ ဆံုးမလဲ။ eGov လုပ္ေနတာလဲ အခြန္ဌာနက အၾကီးမားဆံုး ခက္ခဲေအာင္လုပ္ထားပါတယ္။ အခြန္ေဆာင္ဖို႕ ေဖာင္ေတာင္မွ မရွိသလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ အိမ္ေဆာက္ရင္ အခြန္၁၅%၊ ကား၀ယ္ရင္ အခြန္၁၅% ..အိမ္ေရာင္း၀ယ္ရင္ အခြန္၁၅% .. ဒါေတြအားလံုး ႏိုင္ငံေတာ မရပဲ ၉၀% ေလလြင့္ေနပါတယ္။ ၂% အခြန္ဆိုရင္ လူတိုင္းေပးႏိုင္ေပမဲ့ အခုေတာ့ ၁၅% ၃၀% ျဖစ္ေနေတာ့ ေငြျဖဴလုပ္နည္း အဂတိေတြ မ်ားစြာ ျဖစ္ရပါတယ္။

.

အလယ္လတ္၀န္ထမ္းအဆင့္ …. ကုမဏီမ်ားနဲ႕ အခြန္ေရွာင္ဖို႕ ၾကိဳးစားေနၾကပါတယ္။ ေငြျဖဴျဖစ္ေအာင္ လုပ္နည္းေတြနဲ႕ ရႈပ္ေထြးေနပါတယ္။

.

အထက္ပိုင္း၀န္ထမ္း(အဆင့္ျမင့္အရာရွိၾကီးမ်ား)အဆင့္ ….  အဂတိ ကေတာ့ ေခါင္းမိုးလံုေအာင္ ACC လုပ္ေဆာင္ေနတယ္ပဲ ျမင္ပါတယ္။

.
.
.
အၾကံေပးျခင္း
ေအာက္ေျခအဆင့္ …. တတ္ႏိုင္သမွ် ပြင့္လင္းျမင္သာေစရန္။ ရပ္ကြက္ေထာက္ခံစာ၊ ရဲေတာက္ခံစာ တစ္ေစာင္ကို ခ်က္ျခင္းဆိုပါက ၀န္ေဆာင္ခ သတ္မွတ္ျပီး (ေငြလက္ခံျဖတ္ပိုင္းျဖင့္) ယူရန္၊ ထိုရေငြအားလံုးကို ရပ္ေက်း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးလုပ္ငန္းအတြက္ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ သံုးစြဲရန္။ စာရိတၱေကာင္းေၾကာင္း ေထာက္ခံစာ - ၁၀၀၀က်ပ္ ၊ အိမ္ျခံေျမကိစၥ ေထာက္ခံစာ - ၁၀၀၀က်ပ္ .. စသျဖင့္ တရား၀င္ ေကာက္ခံရန္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈးရံုး လစဥ္၊ ၃လ၊ ၆လ အသံုးစရိတ္ကို နံရံတြင္ စာကပ္ထားရန္။ စာရင္းစစ္တစ္ဦးက လုပ္အားေပး စစ္ေပးရန္။ တိုင္ၾကားလာသူရွိတိုင္း ၀န္ေဆာင္ခ ေတာင္းရန္ ..စသျဖင့္ လုပ္ခြင့္ေပးရန္။
.
အလယ္လတ္၀န္ထမ္းအဆင့္
ျမိဳ႕နယ္အဆင့္တြင္ လူထုအမ်ားဆံုးဆက္ဆံရေသာ လ.၀.က လွ်ပ္စစ္ က.ည.န စည္ပင္ ပို႕ဆက္ စသည့္ ဌာနမ်ားတြင္ ေလွ်ာက္ထားသူမ်ားအတြက္ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ဆိုင္းဘုတ္မ်ားျဖင့္ ျမင္သာေအာင္ ေရးထားပါသည္။ ခ်က္ျခင္း လိုအပ္ပါက အျမန္ေၾကး ေပးရန္ ေငြသတ္မွတ္ရန္ျဖစ္သည္။ ဥပမာ မွတ္ပံုတင္ေပ်ာက္ ျပန္လုပ္ပါက ၂၁ရက္အတြင္ လုပ္ေပးသည္ ဆိုပါသည္။ ၁ရက္အတြင္း လုပ္ေပးပါက က်ပ္၅ေသာင္း၊ ၂ရက္မွ ၇ရက္အတြင္း က်ပ္၁ေသာင္း ၇ရက္မွ ၂၁ရက္အတြင္ က်ပ္၅၀၀၀၊ စသျဖင့္ တိက်စြာ သတ္မွတ္ရန္။ လက္ခံျဖတ္ပိုင္းမ်ား ေပးရန္။ (ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ ေလွ်ာက္ထားသူမ်ားတြင္ ၁၀ရက္အတြင္ ၀န္ေဆာင္ခ ၃ေသာင္းက်ပ္ျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ေပးေနပါသည္)။ ရရွိေသာ ၀န္ေဆာင္ခမ်ားကို ၀န္ထမ္းမ်ားအတြက္ ၀န္ေဆာင္မႈစရိတ္ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ ေပးရန္ျဖစ္သည္။ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး အတြက္လည္း ၀န္ေဆာင္ခ စဥ္းစားသင့္သည္။ အာမခံစနစ္ ရွိရပါမည္။
.
.
အဆင့္ျမင့္ တိုင္းေဒသႏွင့္ျပည္ေထာင္စုအဆင့္
ထိုအဆင့္သည္ အမ်ားအားျဖင့္ ကုမဏီၾကီးမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံရသည္။ ကုမဏီမ်ားအတြက္ ၀န္ေဆာင္မႈေပးရေသာေၾကာင့္ အလြန္ လာပ္လာဘ မ်ားေသာေၾကာင့္ ဌာနၾကီးမႈးသည္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားစြာ ရွိသည္။ အဂတိနည္းပါးေစရန္ .. ပြင့္လင္းျမင္သာစနစ္သာလွ်င္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္သည္။ ဌာနတြင္း ကြန္ျပဴတာ (မိုဘိုင္းဖုန္း) စနစ္ တပ္ဆင္ထားျပီး တိုင္းေဒသအဆင့္ eGovernment စနစ္ျဖင့္ လက္မွတ္ေရးထုိးျခင္း၊ လက္မွတ္ထိုးသူတိုင္း ကြန္ျပဴတာ (သို႕မဟုတ္) မိုဘိုင္းဖုန္းတြင္ ျမင္ေနရျခင္း ..အစိုးရကၾကိဳးစားလုပ္ေဆာင္ေနပါသည္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ေခတ္တြင္ ထိုစနစ္ကို မက်င့္သံုးလိုသူမ်ားေၾကာင့္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါ။ ယခု ၂၀၁၈ တြင္ ျပန္လည္ၾကိဳးစားမည္ ဟု သိရသည္။ ေအာင္ျမင္ေစရန္ ဆုေတာင္းလိုက္ပါသည္။
.
.
အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရး ရံုးခြဲမ်ား
 တိုင္းေဒသအဆင့္ ရံုးခြဲမ်ား ဖြင့္ရန္ စီရင္ေနသည္ဟု သိရသည္။ ယခုအခါ ေအာက္ေျခအဆင့္ အဂတိလိုက္စားမႈမ်ားကို အေရးယူ၊ အျပစ္ေပးပါက တရားရံုးႏွင့္ အက်ဥ္းေထာင္ ဆန္႕မည္မဟုတ္ေတာ့ပါ။ အလတ္တန္းစာ ျမိဳ႕နယ္၊ တိုင္းအဆင့္ တရားလြန္ အဂတိလိုက္စားသူမ်ားကိုသာ ေရြးထုတ္ အေရးယူ၊ အျပစ္ေပးရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ေနျပည္ေတာ္ ဌာနခ်ဳပ္ႏွင့္ ရန္ကုန္၊ မႏၱေလး ၂ခုကိုသာ ရံုးခြဲထားရန္ အၾကံေပးခ်က္ကို သေဘာတူပါသည္။ ညြန္ၾကားေရးမႈးခ်ဳပ္ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ပုဂၢိဳလ္ၾကီးမ်ား၏ ပိုင္ဆိုင္မႈကို စီစစ္ျခင္းျဖင့္ မည္သူ႕ကို အေရးယူရမည္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ လစဥ္ တစ္ေယာက္ကို အေရးယူႏိုင္ပါက ေအာင္ျမင္မည္ ျဖစ္သည္။ ဦးျပံဳးခ်ိဳ ျပည္နယ္ေထြအုပ္ကို အေရးယူခဲ့ျပီး ၁၀လခန္႕ ထိေရာက္စြာအေရးယူမႈ မရွိခဲ့ပဲ ယခု ဧျပီ၂၀၁၈ တြင္ FDA ညြန္႕ခ်ဳပ္ကို အေရးယူခဲ့သည္။
.
တရားစီရင္ အျပစ္ေပးျခင္း
လက္ရွိတရားေရးမ႑ိဳင္သည္ အာဏာမရွိသေလာက္ ျဖစ္ေနပါသည္။ ေျဖာင့္မတ္သူမ်ား မရွိေသာေၾကာင့္ တရားေရးမ႑ိဳင္သည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး မ႑ိဳင္ေအာက္တြင္ ေရာက္ေနရပါသည္။ တရားေရးမ႑ိဳင္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ႏွင့္ ဥပေဒျပဳေရး မ႑ိဳင္မ်ားကဲ့သို႕ အစိုးရကို ထိန္းေၾကာင္းႏိုင္ရန္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေနပါသည္။  တပ္မေတာ္တရားရံုးကဲ့သို႕ သီးျခား အလားတူ.. အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရး တရားရံုးတစ္ခုကို အျမန္ဆံုး က်င့္သံုးႏိုင္ရန္အတြက္ ဥပေဒပညာရွင္မ်ား ေလ့လာသံုးသပ္ေနျပီ ဟု ေမွ်ာ္လင့္သည္။ ၂၀၁၈ တြင္ ဥပေဒျပဳႏိုင္ပါက ၂၀၁၉ တြင္ အေကာင္ထည္ေပၚလာႏိုင္ပါသည္။
.
ေလးစားစြာျဖင့္
ျပည္သူတစ္ဦး ..

ဦးေဇာ္ေအာင္
၁၄/ပသန(ႏိုင္) ၀၄၁၂၂၅
၂၅ မင္းၾကီးလမ္း ၊ ပုသိမ္