ကိုးရီးယား-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးနဲ႕ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး..မာက္ကိုးရီးယား ေခါင္းေဆာင္ ကင္ေဂ်ာင္အန္း နဲ႕ ေတာင္ကိုးရီးယား သမၼတ မြန္ေဂ်းအင္း

M Zaw Aung

1 hr · 

ကိုးရီးယား-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးနဲ႕ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး
၂၀၁၈ ဧျပီ ၂၇ ရက္ေန႕မွာ သမိုင္း ၀င္ ေတာင္-ေျမာက္ ကိုးရီးယား ေခါင္းေဆာင္ ၂ေယာက္ ၃၈ မ်ဥ္း ျပဳိင္ ထိပ္သီးေဆြးေႏြးပဲြ က်င္းပ သြားႏိုင္ ခဲ့တာ ၀မ္းသာ စရာ ျဖစ္ ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ အပယ္ခံျဖစ္တဲ့ ေျမာက္ကိုးရီးယား ေခါင္းေဆာင္ ကင္ေဂ်ာင္အန္း နဲ႕ ေတာင္ကိုးရီးယား သမၼတ မြန္ေဂ်းအင္း ေခါင္းေဆာင္ ၂ေယာက္ လက္ဆြဲ ႏႈတ္ဆက္ ေတြ႕ဆံုျခင္းက ကမၻာ ့ထိတ္တန္း သတင္းျဖစ္ေန ပါတယ္။ ကမၻာၾကီး က ျငိမ္းခ်မ္းေရး ျပင္းျပ စြာ လိုလား ေနပါ တယ္။ ၁၉၅၀-၁၉၅၃ ကိုးရီးယားစစ္ပြဲၾကီးမွာ အေမရိကန္၊ ဂ်ပန္၊ ကုလသမဂၢမဟာမိတ္တပ္မ်ားနဲ႕ တရုပ္၊ရုရွားကြန္ျမဴနစ္မ်ား တိုက္ပြဲအၾကီးအက်ယ္ ျဖစ္ျပီး ႏွစ္ႏိုင္ငံလံုး ဖြတ္ဖြတ္ေၾက၊ အနိဌာရံုမ်ားစြာနဲ႕ အလြန္ဆင္းရဲ မြဲေတ သြားၾက ပါေတာ့တယ္။ ေတာင္ကိုးရီးယားနဲ႕အေမရိကန္ ၅သိန္းေက်ာ္ ေသဆံုး၊ေပ်ာက္ဆံုး သြားၾကပါတယ္။ ေျမာက္ကိုးရီးယား၊တရုပ္စစ္တပ္မ်ား ၈သိန္းေက်ာ္ ္ေသဆံုး၊ ေပ်ာက္ဆံုးသြားခဲ့ပါတယ္။ ျပည္သူလူထုနဲ႕ စစ္သား သန္းေပါင္းမ်ားစြာ ဒဏ္ရာရ စစ္ေဘးဒုကၡေရာက္ခဲ့ၾကရပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္း ေတာင္-ေျမာက္ ကိုးရီးယား ေခါင္းေဆာင္မ်ား တင္းမာ ေနခဲ့ ၾကတာပါတယ္။ ဒီႏွစ္ ၂၀၁၈ မွာ ႏွစ္ႏိုင္ငံ ေခါင္းေဆာင္၂ဦး နယ္စပ္ျမိဳ႕ေလးမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၆၅ႏွစ္အတြင္း ပထမဆံုးအၾကိမ္အျဖစ္ သမိုင္း၀င္ ေတြ႕ဆံုပြဲက ထူးဆန္းအံ့ၾသဘြယ္ သတင္းျဖစ္ေနပါတယ္။
.
.
ေတာင္ကိုးရီးယား ရင္းႏွီးျမွတ္ႏွံမႈ နဲ႕ ျမန္မာအလုပ္အကိုင္မ်ား
ရခိုင္ ကမ္းလြန္ ေရႊ ဓာတ္ေငြ႔ ေတြ႕ရွိျပီး ေတာ္ကိုးရီးယား ေဒဝူးက ၅၁ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ အိႏိၵယ အစိုးရပိုင္ ONGC က ၁၇ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ျမန္မာ MOGE က ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ အိႏိၵယ GAIL က ၈.၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ကိုးရီးယား ဂက္စ္ ေကာ္ပိုေရးရွင္းက ၈.၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ပါဝင္ လုပ္ကိုင္ၾက ပါတယ္။ ေရနံနဲ႕ဓါတ္ေငြပိုက္လိုင္း တ႐ုတ္ကုမၸဏီက တည္ေဆာက္ခဲ့ ပါတယ္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံကို ကန္႕လန္႕ျဖတ္သန္းျပီး၊ တရုပ္ျပည္ကို ပို႕ေပးေနျပီျဖစ္ ပါတယ္။ တရုပ္အစိုးရရဲ့ ေက်ာက္ျဖဴ ေရနက္ ဆိပ္ကမ္း၊ ေက်ာက္ျဖဴ အထူးစီးပြားေရးဇံု မ်ားလည္း တရုပ္ႏိုင္ငံ ရဲ့ OBOR One Belt, One Road စီမံကိန္း နဲ႕ လုပ္ ေနလို႕ ျမန္မာႏိုင္ငံ အဖို႕ အထူး သတိထား ေနရ ပါတယ္။ ရင္းႏွီး ျမွတ္ႏွံ မႈ FDI Foreign Direct Investment မွာ ကန္ေဒၚလာ ၃.၅၇ ဘီလ်ံနဲ႕ ေတာင္ ကိုးရိးယား ဟာ နံပါတ္(၆) အမ်ားဆံုးႏိုင္ငံျဖစ္ေန ပါတယ္။ ကုမဏီ မ်ားစြာ လုပ္ကိုင္ ေန ပါတယ္။ သီလ၀ါ အထူး စက္မႈဇံု မွာ ဂ်ပန္ ကုမဏီမ်ားနဲ႕အတူ ရင္းႏွီး ျမွတ္ႏွံ ေနၾက ပါတယ္။ ဆမ္ေဆာင္း Sumsung ကုမဏီၾကီးက ျမန္မာႏိုင္ငံကို လာျပီး စက္ရံုေဆာက္ဖို႕ လွ်ပ္စစ္ မလံုေလာက္ တာေၾကာင့္ မလာႏိုင္ေသးေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ဆမ္ေဆာင္း မိုဘိုင္းဖုန္း နဲ႕ အိမ္သံုး လွ်ပ္စစ္ ပစၥည္းမ်ား၊ ဟြန္ဒိုင္းကား အၾကီးအငယ္ မ်ားစြာ ျမန္မာေစ်းကြက္ ကို လြမ္းမိုး ထားပါ တယ္။
.
ကိုးရီးယား လူမ်ိဳး အေျမာက္အမ်ား ျမန္မာ ႏိုင္ငံ မွာ ေရာက္ရွိ စီးပြား လုပ္ကိုင္ ေနၾက ပါတယ္။ ၁၉၈၈ ကတည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံသား သန္းေပါင္းမ်ားစြာ တိုးတက္တဲ့ႏိုင္ငံမ်ားကို သြားေရာက္ အလုပ္ လုပ္ကိုင္ ရာ မွာ၊ ေတာင္ ကိုးရီးယား ႏိုင္ငံကို တရားမ၀င္ သြားေရာက္ လုပ္ကိုင္ သူ ျမန္မာႏိုင္ငံသား အေျမာက္အမ်ား ရွိပါ တယ္။ ယခုေနာက္ပိုင္းေတာ့ အစိုးရ အစီ အစဥ္ နဲ႕ တရား၀င္ သြားေရာက္လုပ္ကိုင္ ေနၾကျပီျဖစ္ပါတယ္။ ေတာင္ကိုးရီးယား ႏိုင္ငံ သြားအလုပ္လုပ္ဖို႕ ကိုးရီးယားဘာသာစကား တတ္ေျမာက္ေအာင္ သင္ရပါတယ္။ ၾကိဳးစားရပါတယ္။ ၀န္ေဆာင္ခလဲ ေပးရေတာ့ လူလိမ္ပြဲစား မ်ားကို သတိထား ရပါ တယ္။
.
.
ေျမာက္ ကိုးရီးယား ႏိုင္ငံႏွင့္ ျမန္မာ
ျမန္မာႏိုင္ငံက ေတာင္-ေျမာက္ ကိုးရီးယား ၂ႏိုင္ငံစလံုးနဲ႕ အဆက္ အသြယ္ ရွိပါတယ္။ ၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္မွာ ႏ်ဴကလီးယားဗံုး စမ္းသပ္ ေဖာက္ခြဲ ျပျခင္း၊ တိုက္ျခင္းပစ္ ဒံုးပ်ံမ်ား ေအာင္ျမင္စြာ စမ္းသပ္မႈ မ်ားနဲ႕ ေဒသတြင္း ႏိုင္ငံမ်ား နဲ႕ တင္းမာ ခဲ့ပါတယ္။ အေမရိကန္၊ ဂ်ပန္၊ ေတာင္ ကိုးရီးယား တို႔ကို တုန္လႈပ္ ေဒါသ ထြက္ေစ ခဲ့ပါ တယ္။ ျမန္မာ စစ္အစိုးရ က ႏိုင္ငံတကာ ပိတ္ဆို႕မႈ ခံေနရ ခ်ိန္ ျဖစ္လို႕ ေျမာက္ ကိုးရီးယား ထံက စစ္လက္နက္မ်ား ၀ယ္ယူ ခဲ့ေပမဲ့၊ ၂၀၁၁ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္ ေနာက္ပိုင္း မွာေတာ့ ေျမာက္ ကိုးရီးယားနဲ႕ အဆက္ အသြယ္ မရွိေတာ့ဘူး ေက်ျငာ ခဲ့ပါ တယ္။
.
၂၀၁၇ခုႏွစ္ အေမရိကန္ သမၼတ ေဒၚနယ္ထရန္ တက္လာခ်ိန္ ေျမာက္ကိုးရီးယား ကိစၥ ျပင္းထန္တဲ့ ထိပ္တိုက္ ရင္ဆိုင္မႈ မ်ား ျဖစ္ခဲ့ ပါတယ္။ တရုပ္ႏိုင္ငံ ကေတာင္ စိတ္ပ်က္စ ျဖစ္လာ ပါတယ္။ ၂၀၁၈ ႏွစ္ဆန္း ပိုင္းမွာ ေျမာက္ ကိုးရီးယား ရဲ့ ထိပ္တိုက္ ရင္ဆိုင္ နည္းဗ်ဴဟာ ေျပာင္းလဲ သြားျပီး ေခါင္းေဆာင္ ကင္ေဂ်ာင္အန္း က တရုပ္ ေခါင္းေဆာင္ ရွီက်င္ပင္း ထံ သြားေရာက္ ေတြ႕ဆံုျပီး ေျပာင္းလဲ မႈမ်ား ျဖစ္လာ ပါတယ္။ ဧျပီလ ၂၇ ရက္ ေန႔တြင္ ေတာင္ ကုိရီယား သမၼတ မြန္ေဂ်းအင္ ႏွင့္ ၃၈ မ်ဥ္းျပဳိင္လို႕ နာမည္ၾကီးတဲ့ ကုိရီယား စစ္မဲ့ဇုံ ေဒသ မွာ ေတြ႔ဆုံ ေဆြးေႏြး ခဲ့ပါ တယ္။ အဲဒီ ျဖစ္စဥ္ ေၾကာင့္ ကငိေဂ်ာင္အန္း ကုိ ေလ်ာ့တြက္ခဲ ့ၾကတဲ့ ကမၻာ ႏူိင္ငံေရး ကၩမ္းက်င္သူ ဂုရု ၾကီးမ်ား အားလုံး မ်က္လုံး ျပဴ းသြားခ ဲ့ၾကရ ပါတယ္။ လြန္ခဲ့ေသာ ေျခာက္လခန္႔ က ထုိသုိ႔ ့ျဖစ္လာ လိမ့္မည္ လို႕ ထင္ မထား ေလာက္ေအာင္ အေျခအေန ကေန ကင္ေဂ်ာင္အန္း သံခင္းတမန္ခင္း ကကြက္ စုံလင္စြာ နဲ ့ ေတာင္ကုိရီယား နဲ႕ သာမက အေမရိကန္ ဂ်ပန္ အစိုးရ တို႕နဲ႕ပါ ေတြ႕ဆံုမယ္ ေၾကျငာထား ျပီး ျဖစ္ပါ တယ္။
.
၁၉၈၃ မွာ အာဇာနည္ ကုန္းမွာ ေျမာက္ ကိုးရီးယားေတြ ျမန္မာ အခ်ဳပ္အခ်ာ
အာဏာ ဂရုမစိုက္ပဲ ဗံုးေဖာက္ ခြဲခဲ့ပါတယ္။ ေတာင္ ကုိးရီးယား သမၼတ ခြ်န္ဒူးဝမ္ နဲ႕ အဖြဲ႔ ျမန္မာျပည္ ရန္ကုန္ခရီးစဥ္ အတြင္း ေျမာက္ ကိုးရီးယား သူလွ်ဳိ မ်ားက အာဇာနည္ ဗိမာန္မွာ ဗံုးေဖာက္ ခြဲ တဲ့ အတြက္ ေတာင္ ကိုးရီးယား အစိုးရ ဝန္ႀကီး မ်ား အပါအဝင္ ၁၇ ဦး ေသဆံုး ခဲ့တယ္။ သမၼတ ခြ်န္ဒူး၀မ္ က ေနာက္က် ေရာက္လာလို႕ လြတ္ေျမာက္ သြားခဲ့ ပါတယ္။ ျမန္မာ အစိုးရက ေျမာက္ ကိုးရီးယား ကို သံ အဆက္ အသြယ္ ျဖတ္ေတာက္ ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရ အရွက္ရ သလို၊ ေတာင္ ကိုးရီးယား အစိုးရ အဖို႔ လည္း အထိနာ သြားခဲ့ တဲ့ အျဖစ္ဆိုး မွတ္တမ္း ပါပဲ။
...
.
ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႕ေတာင္ကိုးရီးယား ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊
ျမန္မာ ေဘာ္လံုး အသင္း ၁၉၇ဝ ခုႏွစ္ ပတ္ဝန္း က်င္မွာ အာရွ ေဘာလံုးပြဲ ဗိုလ္စြဲ ခဲ့စဥ္က ေတာင္ ကိုးရီးယားနဲ႕ ျမန္မာ ေဘာလံုး အသင္း တို႔ အက်ိတ္ အနယ္ ျဖစ္ခဲ့ ပါတယ္။ ေတာင္ ကိုးရီးယား သမၼတ ပတ္ခ်ဳန္ဟီး ဖလား ၿပိဳင္ပြဲ မွာလဲ ျမန္မာက ဗိုလ္စြဲ ခဲ့တဲ့ ကာလ ျဖစ္ပါ တယ္။ ေတာင္ ကိုးရီးယား က အာရွ အဆင့္မွ ကမၻာ ့အဆင့္သို႔ တက္လွမ္း
သြား ပါျပီ။ ျမန္မာ ေဘာလံုး အသင္း ကေတာ့ စစ္ အစိုးရ ေခတ္မွာ အနိစၥ သေဘာ အရာ အာရွအဆင့္ ကေန အေရွ႕ ေတာင္ အာရွအဆင့္ ေတာင္ ဗိုလ္မစြဲႏိုင္ ေတာ့ပါ။
.
ေတာင္ ကိုးရီးယား ႏိုင္ငံ ကေတာ့ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ ကတည္းက ကမၻာ ့ထိတ္တန္း စီးပြားေရး ႏိုင္ငံ ျဖစ္ေန ပါျပီ။ ေျမာက္ ကိုးရီးယား ႏ်ဴကလီးယား ျခိမ္းေျခာက္မႈ စိုးရိမ္မႈ ၾကားက ေတာင္ကိုးရီးယား ႏိုင္ငံ၊ ၁၉၅၃ ခုႏွစ္ စစ္ေဘး ဒဏ္ေၾကာင့္ မြဲေတဆင္းရဲ သြားခဲ့ျပီး၊ ကိုးရီးယားလူမ်ိဳး သန္းေပါင္းမ်ားစြာ ကမၻာ အႏွံ႕ ထြက္ေျပး၊ စစ္ေျပး ဒုကၡသည္မ်ား ျဖစ္သြား ၾကပါတယ္။ သယံဇာတ အားလံုး ေျမာက္ကိုးရီးယားဘက္ ေရာက္သြားေပမဲ့ အေမရိကန္ ကူညီမႈေပၚလစီနဲ႕ တိုင္းျပည္ ထူေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ ေျမယာျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈ Land Transform နဲ႕ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ား ဘ၀ ေျပာင္းလဲေစျပီး၊ တေျဖးေျဖး စက္မႈ စီးပြားေရး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ေအာင္ျမင္လာပါတယ္။ ယခုအခါ ကမၻာ ့ထိတ္တန္း စီးပြား အင္အားၾကီး ႏိုင္ငံျဖစ္ေနပါျပီ။ ဘက္စံုဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ျပီး ကမၻာ ့ေဘာလံုးပြဲ၊ ကမၻာအိုလံပစ္ ျပိဳင္ပြဲ၊ အႏုပညာ၊ ဂီတ၊ ရုပ္ရွင္၊ သိပံပညာရွင္မ်ားစြာ၊ ကမၻာ ့ထိတ္တန္း ပညာေရးစနစ္ ျဖစ္ေနပါျပီ။
.
ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး အတြက္ ေတာင္ ကိုးရီးယား အကူညီ လိုအပ္ တဲ့ အတြက္၊ ေတာင္ ကိုးရီးယား နဲ႕ျမန္မာ အစိုးရတို႕ ပိုမို နီးကပ္စြာ ဆက္ဆံ လာ ပါတယ္။ ျမန္မာ အစိုးရ အရာရွိၾကီး မ်ားစြာ ေတာင္ ကိုးရီးယား ႏိုင္ငံ ကို သြားေရာက ္ေလ့လာ ခဲ့ၾက ပါတယ္။ ျမန္မာ တႏိုင္ငံ လံုးလဲ ကိုးရီးယား ဇတ္လမ္း တီဗြီမ်ားက အဆက္မျပတ္ လႊင့္ထုတ္ ေပးေန ပါတယ္။ ယဥ္ေက်းမႈ ပါ ေျပာင္းလဲဖို႕ ေတာင္ ကိုးရီးယား ကို ျမန္မာ အစိုးရက စံနမူနာ ယူေစ ပါတယ္။ ေကာင္းပါတယ္။ ေကာင္းကြက္ ေတြပဲ အတုယူဖို႕၊ မေကာင္းတာ ေတြ ဖယ္ရွားဖို႕ လိုပါ တယ္။
.
.
.
အတိုက္အခံ ပါတီသို႕ အာဏာ လြဲေပးျခင္း (ေတာင္ကိုးရီးယား)
ေတာင္ ကိုးရီးယား စစ္အာဏာရွင္ မ်ား ၾကီးစိုး ေနရာက ၁၉၉၈ ေရြးေကာက္ပြဲ မွာ အတိုက္အခံ ေခါင္းေဆာင္ အသက္ ၇၄ႏွစ္ အရြယ္ ကင္ေဒးဂ်ံဳ အႏိုင္ ရရွိခဲ့ ပါတယ္။ အာဏာရ ပါတီ စစ္ေခါင္းေဆာင္ မ်ားက အာဏာ လြဲေပးခဲ့ ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္း ေတာင္ ကိုးရီးယား ႏိုင္ငံ ထူးျခား စြာ တိုးတက္ လာခဲ့တဲ့ တဲ့ အတြက္ ကင္ေဒးဂ်ံဳ အေၾကာင္း အနည္းငယ္ တင္ျပ လိုပါ တယ္။
.
ကင္ေဒးဂ်ံဳ၊ Kim Dae-jung 1998 - 2003
ျငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဘယ္ဆုရွင္ ျဖစ္ပါ တယ္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အတိုက္ခံ အျဖစ္မွ သမၼတ ျဖစ္လာပါတယ္။ ၂၀၀၉ မွာ ကြယ္လြန္တယ္။ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္သမၼတေဟာင္း၂ဦး Chun Doo-hwan၊ Roh Tae-woo ကို အာဏာအလြဲသံုးမႈ၊ လပ္စားမႈမ်ားျဖင့္၊ ေသဒဏ္၊ ႏွစ္ရွည္ ေထာင္ဒဏ္ ခ်မွတ္ ထားျခင္း မွ လြတ္ျငိမ္း ခ်မ္းသာ ေပးခဲ့ ပါတယ္။

အတိုက ္အခံ လူထု ေခါင္းေဆာင္ ကင္ေဒးဂ်ံဳ ကို အာရွ နယ္ဆင္မန္ဒဲလား ဟုေခၚၾက ပါတယ္။ စစ္အာဏာရွင္ ေခတ္ ၁၉၆၂ မွ ၁၉၉၇ အထိ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေဟာင္းမ်ား ႏွင္ ပါတီက ႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ ့ပါတယ္။ ကိုးရီးယား ေခါင္းေဆာင္ အားလံုး မွာ စစ္မွန္ေသာ မ်ိဳးခ်စ္မ်ား ျဖစ္သည္ ကို ျငင္းမရ နိုင္ပါ။ ဒါေပမဲ့ အာဏာရလာျပီးေနာက္ အာဏာရွင္ ျဖစ္လာၾက ပါတယ္။ အဲဒီ ကာလ မ်ားမွာ အတိုက္အခံ အျဖစ္ ေတာက္ေလွ်ာက္ ရပ္တည္ ခဲ့ေသာ ကင္ေဒးဂ်ဳန္ တေယာက္၊ အဖမ္းခံ၊ ေထာင္က်၊ ဖိႏွိပ္မႈ ၾကားမွ သမၼတ ေရြးပြဲ ၁၉၈၈ ႏွင့္ ၁၉၉၂ တို႕တြင္ ၀င္ေရာက္ ယွဥ္ျပိဳင္ ခဲ့ ေပမဲ့၊ ကိုးရီးယား စစ္ အာဏာရ ပါတီကို မယွဥ္ႏိုင္ ခဲ့ပါ။ အသက္၆၈ႏွစ္ အရြယ္မွာ ကမ္ေဒဂ်ံဳ အဂၤလန္ ႏိုင္ငံ ကင္း ဘရိတ္ တကၠသိုလ္ သုခမိန္ ရာထူးျဖင့္ သြားေရာက္ လုပ္ကိုင္ ခဲ့ပါ တယ္။ ႏိုင္ငံေရးသမားဘ၀ နိဂံုးခ်ဳပ္ျပီဟု ယူဆၾက တယ္။ ဒါေပမဲ့ ေျပာင္းလဲ လာတဲ့ ေတာင္ ကိုးရီးယား ဒီမို ကေရ စီ ပြင့္လင္း လာ ခ်ိန္ ၁၉၉၇မွာ ျပန္လာျပီး အာဏာရ ပါတီႏွင့္ ထပ္မံ ယွဥ္ျပိဳင္ခဲ့ ပါတယ္။ ၁၉၉၈ မွာ သမၼတ ျဖစ္လာ ခ်ိန္ ကင္ေဒဂ်ံဳ ၇၄ႏွစ္ အရြယ္ ျဖစ္ပါ တယ္။ အာဏာရ ပါတီ ကလည္း အမ်ိဳး သားေရး ကို ငဲ့ညာျပီး အာဏာ လြဲေပး ခဲ့ ပါတယ္။
.
၁၉၉၈ မတိုင္မီ ကတည္း က ယခင္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ သမၼတေဟာင္း ၂ ဦးမွာ (ခြ်န္ဒူး၀မ္ ႏွင့္ ရိုေတ၀ူး) အာဏာ အလြဲ သံုးမွ၊ အဂတိမႈ မ်ားျဖင့္ ေသဒဏ္ ေပးခံ ရျပီး၊ အက်ဥ္းက် ခံေနရ ခ်ိန္ျဖစ္ ပါတယ္။ ကင္ေဒးဂ်ံဳ အတိုက္ အခံဘ၀ က ႏွိပ္ကြပ ္ခဲ့သူ သမၼတ ေဟာင္း၂ဦး ျဖစ္ပါ တယ္။ ႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသား ညီညြတ္ေရး အတြက္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေဟာင္း သမၼတ ေဟာင္း ၂ဦးကို ကင္ေဒးဂ်ံဳ က အျပစ္ဒဏ္ မွ လြတ္ျငိမ္း ခ်မ္းသာ ခြင့္ေပး ခဲ့ပါ တယ္။
.
.
ေတာင္ ကိုးရီးယား အစိုးရ ေခါင္းေဆာင ္မ်ား။
၁၉၅၃ ျပည္တြင္း စစ္ ျဖစ္ၿပီး စိစိညက္ညက္ ေက်ခဲ့ ရွာပါတယ္။ ၾကံ႕ႀကံ႕ခံ ရပ္တည္၊ ၾကိဳးစားရင္း ကမၻာ့ ထိပ္တန္း ႏိုင္ငံ အျဖစ္သို႔ ဘက္စံု ခ်င္းနင္း ဝင္ေရာက္ ေနပါျပီ။ ကိုးရီးယား ေခါင္းေဆာင္ သမၼတ မ်ားကေတာ့- ဂ်ပန္ ကိုလိုနီေခတ္ ကိုးရီးယား အစိုးရ မွာ Syngman Rhee ပထမဆံုး သမၼတ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ အထိ သမၼတ ေပါင္း ၁၁ ဦး ထမ္းေဆာင္ ခဲ့ပါ တယ္။
.
၁၉၄၈ - ၁၉၆ဝ Syngman Rhee (ဆိုင္မင္ရီးု) ဒုတိယ ကမၻာစစ္ အၿပီး သမၼတ အေရြးခံ ခဲ့ရ ပါတယ္။ သူ႔ေခတ္ကာလ ၁၉၅ဝ-၅၃ ခုႏွစ္ ကြန္ျမဴနစ္ ေျမာက္ကိုးရီယား ႏွင့္ စစ္ပြဲျဖစ္ ခဲ့တယ္။
.
၁၉၆ဝ - ၁၉၆၂ Yun Bo-seon (ယြန္ဘိုဆြန္ု) အရပ္သား ႏိုင္ငံေရး သမား ျဖစ္ၿပီး အာဏာ သိမ္းခံ တယ္။ အတိုက္ အခံ အျဖစ္ သမၼတ ၂ ႀကိမ္ ထပ္မံၿပိဳင္ရာ ရံႈးနိမ့္ ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉ဝ ခုႏွစ္ မွာ ကြယ္လြန္ ပါတယ္။
.
၁၉၆၂ - ၁၉၇၉ Park Chung-hee ပက္ခ်ံဳဟီး၊ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ႏွင့္ စစ္အာဏာရွင္ ျဖစ္ခဲ့ ပါတယ္။
လုပ္ႀကံ ခံရ ပါတယ္။ ေတာင္ ကိုးရိးယား ႏိုင္ငံ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲ မႈ အတြက္ အေျခခံ လမ္းစဥ္မ်ား ခ်မွတ္ ခဲ့သူ အျဖစ္ ထင္ ရွား ပါတယ္။ ျမန္မာ သမၼတ ေဟာင္း ဦးသိန္းစိန္ က သူႏွစ္သက္ စံနမူနာ ယူထားတဲ့ စစ္ေခါင္းေဆာင္ လို႕ ေျပာခဲ့ ပါတယ္။
.
၁၉၇၉ - ၁၉၈ဝ Choi Kyu-hah (ခြိဳင္က်ဴဟာ) ဆက္ခံပါတယ္။
စစ္အာဏာသိမ္းခံရၿပီး္ ၂ဝဝ၆ ကြယ္လြန္ ပါတယ္။
.
၁၉၈ဝ - ၁၉၈၈ Chun Doo-hwan ခြ်န္ဒူးဝမ္၊ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ျဖစ္ပါ တယ္။ ၁၉၈၃ ရန္ကုန္အာဇာနည္ဗိမာန္တြင္ ေျမာက္ ကိုးရီးယား သူလွ်ဳိ မ်ားက ဗံုးခြဲ လုပ္ႀကံ ရာမွာ လြတ္ေျမာက္ ခဲ့တယ္။
.
၁၉၈၈ - ၁၉၉၃ Roh Tae-woo ႐ိုေတဝူး၊ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ျဖစ္သည္။
.
၁၉၉၃ - ၁၉၉၈ Kim Young-sam ကင္ယံုဆမ္ အရပ္သား ျဖစ္ပါတယ္။ အႏိုင္ ရရွိတဲ့ အတိုက္အခံ ေခါင္းေဆာင္ ကင္ေဒဂ်ံဳ ကို အာဏာ လႊဲေပး ခဲ့သူ ျဖစ္ပါ တယ္။ အရပ္သား အစိုးရ တက္လာတဲ့ ေနာက္ပိုင္း ေတာင္ ကိုးရီးယား ႏိုင္ငံ စီးပြားေရး တဟုန္ထိုး တိုးတက္ သြားပါ တယ္။
.
၁၉၉၈ - ၂ဝဝ၃ Kim Dae-jung ကင္ေဒးဂ်ဳံ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဘယ္ဆုရွင္ျဖစ္ျပီး အတိုက္ခံအျဖစ္မွ သမၼတ ျဖစ္လာ ပါတယ္။ ၂၀၀၉ မွာ ကြယ္လြန္ ပါတယ္။ သူ႕ လက္ထက္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ သမၼတ ေဟာင္း၂ ဦး Chun Doo-hwan၊ Roh Tae-woo ကို အာဏာ အလြဲ သံုးမႈ၊ လာဘ္စားမႈ မ်ားျဖင့္၊ ေသဒဏ္၊ ႏွစ္ရွည္ ေထာင္ဒဏ္ ခ်မွတ္ ထားျခင္းမွ လြတ္ၿငိမ္း ခ်မ္းသာ ခြင့္ ေပးခဲ့ ပါတယ္။ ဆိုးလ္ ကမၻာ့ ဖလား ေဘာလံုး ဗိုလ္လုပြဲ က်င္းပ ႏိုင္ခဲ့ တယ္။
.
၂ဝဝ၃ - ၂ဝဝ၈ Roh Moo-hyun ႐ိုမိုဟြန္၊ သမၼတ ၅ ႏွစ္သက္တမ္း အၿပီး၊ အာဏာ အလြဲ သံုးမႈ၊ လာဘ္စားမႈ နဲ႕အေရးယူ ခံရခ်ိန္ မိမိ ကိုယ္ကို အဆံုး စီရင္ သြားခဲ့ ပါတယ္။
.
၂ဝဝ၈ - ၂၀၁၃ Lee Myung-bak လီမန္ဘတ္မွာ လက္ရွိ သမၼတ ျဖစ္ပါ တယ္။
.
၂၀၁၃ - ၂၀၁၇ Park Geun-hye ပတ္ဂြမ္းဟီး ..အတိုက္ခံ ေခါင္းေဆာင္ ေရြးေကာက္ပြဲ အႏုိင္ ရရွိ သူျဖစ္ ပါတယ္။ ၂၀၁၇ မွာ သူ႕မိတ္ေဆြ အၾကား ျမင္ ဆရာမ အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦးကို အာဏာ အလြဲ သံုးေစျခင္း၊ အဂတိ လာပ္စား မႈ မ်ားေၾကာင့္ အယံုၾကည္ မရွိ လႊတ္ေတာ္က ျဖဳတ္ခ် ခံရသူ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၆၂ - ၁၉၇၉ လုပ္ၾကံ ခံရတဲ့ သမၼတ ပတ္ခ်ဳံဟီး ရဲ့ သမီး ျဖစ္ပါတယ္။ တရား ရံုးက ေထာင္ဒဏ္၂၄ႏွစ္ ခ်မွတ္ ထားပါ တယ္။
.
၂၀၁၇ - (ယခု ဧျပီ-၂၀၁၈) Moon Jae-in မြန္ေဂ်းအင္း ျဖစ္လာပါတယ္။ ပတ္ဂြမ္းဟီး ျဖဳတ္ခ်ခံရျပီး ဒုသမၼတ ကေန သမၼတျဖစ္လာသူပါ။ သူ႕လက္ထက္မွာ အံ့ၾုးသဘြယ္ ေျမာက္ကိုးရီးယားနဲ႕ ျငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ႏွစ္ႏုိင္ငံ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ပထမဆံုး ေတြ႕ဆံုပြဲ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။
.
သမၼတမ်ား သမိုင္း ကို ေရးျပ၊ သံုးသပ္ျပရျခင္းက “စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ား အုပ္ခ်ဳပ္ရင္ မတိုးတက္ဘူး၊ အဂတိလိုက္စားၾကတယ္” … “အရပ္သား သမၼတမ်ား လက္ထက္မွာ တဟုန္ထိုး တိုးတက္သြားတယ္” .. ဆိုတာ ျမင္ေစခ်င္ လြန္းလို႕ပါ။ ေနာက္တစ္ခုက ေတာင္ ကိုးရီးယား ဖြဲ႕စည္းပံု ဥပေဒက လႊတ္ေတာ္မ႑ိဳင္ နဲ႕ တရားေရးမ႑ိဳင္ တို႕ သမၼတကိုေတာင္ ဖမ္းဆိး တရားစီရင္ ႏိုင္ျခင္း မွတ္တမ္းကလဲ အံ့ၾသစရာပါပဲ။ .
.
.
ေတာင္ကိုးရီးယားနဲ႕ျမန္မာ ၂ ႏိုင္ငံ တိုက္ဆိုင္မႈ
တိုက္ဆိုင္ စြာပင္ ကုလ သမဂၢ မွာ အႀကီးဆံုး ရာထူး ကို ျမန္မာမွ ဦးသန္႔က ပထမဆံုး အာရွ တိုက္သား အျဖစ္ ၁ဝႏွစ္ၾကာေအာင္ ၁၉၆၁ - ၁၉၇၁ အထိ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ ခဲ့ပါ တယ္။ ေတာင္ ကိုးရီးယားမွ မစၥတာ ဘန္ကီမြန္း က ဒုတိယ အာရွတိုက္သား အျဖစ္ ၂ဝဝ၇ - ၂၀၁၇ အထိ ထမ္းေဆာင္ ခဲ့ပါ တယ္။ ႏိုင္ငံ ေခါင္းေဆာင္ ၂ဦးလဲ တိုက္ဆိုင္စြာ တူညီ ၾကပါတယ္။ အတိုက္ အခံ ဘ၀မွာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ေလာက္ ဖိႏွိပ္ခံ၊ အက်ဥ္းခ် ခံရျပီးမွ အာဏာ ရလာတဲ့ အတိုက္ခံ ပါတီ ေခါင္းေဆာင္ သမၼတ ကင္ေဒးဂ်ံဳ (၁၉၉၈ - ၂ဝဝ၃) နဲ႕ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ (၂၀၁၆) တို႕ျဖစ္ပါတယ္။ ၂ဦးစလံုး အသက္၇၀ ေက်ာ္မွ ေရြးေကာက္ပြဲ အႏိုင္ရ အစိုးရ ျဖစ္လာၾကျပီး၊ ၂ဦး စလံုးဟာ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ႏိုဘယ္ဆု ရွင္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ နဲ႕ ေဒၚ ေအာင္ဆန္း စုၾကည္ တို႕ ေတာင္ ကိုးရီးယား သမၼတ မ်ားနဲ႕ မၾကာ ခဏ ေတြ႕ ဆံု ၾကပါ တယ္။ တ ရုပ္ ႏိုင္ငံ ၾကီး ရဲ့ ၾသ ဇာ ေရွာင္ ရင္း ၊ ေျမာက္ ကိုး ရီး ယား ႏိုင္ငံ ရဲ့ ႏ်ဴ က လီယာ ျခိမ္း ေခ်ာက္ မႈေအာက္ စိုး ရိမ္ စြာ ေန ထိုင္ ရင္း၊ ကမၻာ ့ ထိတ္ တန္း ႏိုင္ငံ ျဖစ္ လာ တဲ့ ေတာင္ ကိုးရီးယား ႏိုင္ငံ က ျမန္မာႏိုင္ငံ နဲ႕ ဆက္ စပ္ မႈ မ်ားစြာ ရွိ ေနပါ တယ္။.ျမန္မာ ႏိုင္ငံ စစ္ အာဏာရွင္ ဦး သန္း ေရႊ နဲ႕ စစ္အစိုးရ ေျပာင္းလဲ လာဖို႕ ကုလ သမဂၢ အၾကီးကဲ ျဖစ္ေန တဲ့ မစၥတာ ဘန္ကီမြန္ တို႕အဖြဲ႕ ေဒၚ ေအာင္ဆန္း စုၾကည္၊ ဦး သန္းေရႊ၊ အေမရိကန္၊ တရုပ္ အစိုးရမ်ားၾကားမွာ ေစစပ္ ပါ၀င္ခဲ့တဲ့ မစၥတာ ဘန္ကီမြန္ကို မွတ္တမ္း တင္ပါ တယ္။
.
.
ျမန္မာျပည္အတြက္ စံနမူနာ ႏိုင္ငံ ေတာင္ကိုးရီးယား
ဘယ္ႏိုင္ငံကို စံျပထားရမလဲ၊ စင္ကာပူလား၊ ဗီယက္နမ္လား၊ ထိုင္းႏုိင္ငံလား၊ တရုပ္ႏုိင္ငံလား၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံလား၊ စသျဖင့္ ဥပေဒေတြ ေရးဆြဲ တဲ့ အခါ နမူနာ ယူၾက ပါတယ္။ ျမန္မာ ႏိုင္ငံက အဂၤလိပ္ ကိုလိုနီ ေအာက္မွာ အိႏၷိယ၊ မေလးရွား၊ စင္ကာပူ တို႕နဲ႕ အတူေန ခဲ့တဲ့ အတြက္ ဥပေဒမ်ား က အဂၤလိပ္ ဥပေဒမ်ား ျဖစ္ပါ တယ္။ စင္ကာပူ ကို အဓိက ထားရ မွာ ျဖစ္ပါ တယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏိုင္ငံျခား အကူ ညီနဲ႕ ရင္းႏွီး ျမွတ္ႏွံ မႈ စံနမူနာ ကိုေတာ့ ေတာင္ ကိုးရီးယား၊ ဗီယက္နမ္ ႏိုင္ငံမ်ား ကို အတုယူ ရမွာ ျဖစ္ပါ တယ္။ မွန္ကန္ ေသာ မ်ဳိးခ်စ္ စိတ္ဓာတ္ ျဖင့္ ႏိုင္ငံ ေခါင္းေဆာင္ မ်ား ႀကိဳးစား ၾကပံု၊ မလြဲမေရွာင္ သာ ေသာ စစ္တပ္ အာဏာ သိမ္းမႈ မ်ား ျဖစ္ရ ပံု၊ စီးပြားေရး အလြန္ တိုးတက္ တာနဲ႕ အညီ ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ မ်ား လာဘ္စား မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚ တရားစြဲႏိုင္ ခဲ့ၾက ပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင ္ျဖစ္သူ မ်ားက တာဝန္ ခံၾက၊ အျပစ္က် ခံသြားၾက ပံုမ်ား မွာ အတု ယူရမည့္ ကိုးရီးယား စိတ္ဓာတ္ ျဖစ္တယ္။ လပ္ေပး သူေရာ လပ္ယူ သူေရာ အျပစ္ဒဏ္ စီရင္ ခ်မွတ္ ခဲ့ၾက ပါတယ္။
.
.
ျမန္မာ၊ ကိုးရီးယား ႏိုင္ငံရဲ့ ပထဝီ အေန အထား
တရုပ္၊ အိႏၷိယ ႏိုင္ငံၾကီး၂ခုနဲ႕ အိမ္နီးျခင္း ျဖစ္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေၾကာင္း ကုိ ဦးသန္႔ျမင့္ဦး (ကုလအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးသန္႔၏ ေျမး) ေရးတဲ့ စာအုပ္ "Where China meets India": Burma and the new crossroads of Asia နာမည္ေက်ာ္ ပါတယ္။ ကိုးရီးယား ဟာ ဂ်ပန္ လက္ေအာက္ ျမန္မာ ထက္ ပိုမို ၾကာျမင့္စြာ ဖိႏွိပ္ အုပ္ခ်ဳပ္ ခံခဲ့ ရတယ္။ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ ဂ်ပန္ စစ္ရံႈး ေတာ့ ေတာင္၊ ေျမာက္ ကိုးရိးယား ၂ႏိုင္ငံ ကြဲသြား ျပီး ကြန္ျမဴနစ္ ေျမာက္ ကိုးရီးယား၊ ရုရွား၊ တရုပ္ တို႕နဲ႕ အေမရိကန္၊ ဂ်ပန္၊ မဟာမိတ္ မ်ား ကိုးရီးယား စစ္ပြဲၾကီး ျဖစ္ခဲ့ ပါတယ္။ ေတာင္-ေျမာက္ ကိုးရီးယား ၂ႏိုင္ငံ ရဲ့ ပထ၀ီ အေန အထား ကလဲ အင္အားၾကီး တရုပ္၊ ရုရွား၊ ဂ်ပန္ မ်ားၾကား မွာ ေရာက္ေန ပါတယ္။

ရခိုင္ကမ္းလြန္ ေရႊ ဓာတ္ေငြ႔ေတြ႕ရွိျပီး ကိုးရီးယားေဒဝူးက ၅၁ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ အိႏိၵယအစိုးရပိုင္ ONGC က ၁၇ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ျမန္မာ MOGE က ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ အိႏိၵယ GAIL က ၈.၅ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ ကိုးရီးယား ဂက္စ္ ေကာ္ပိုေရးရွင္း က ၈.၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ပါဝင္ ၾကပါတယ္။ ေရနံနဲ႕ဓါတ္ေငြပိုက္လိုင္း ကို တ႐ုတ္ ကုမၸဏီက တည္ေဆာက္ ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ကန္႕လန္႕ျဖတ္သန္းျပီး၊ တရုပ္ျပည္ကို ပို႕ေပးေနျပီျဖစ္ပါတယ္။ တရုပ္ အစိုးရရဲ့ ေက်ာက္ျဖဴ ေရနက္ ဆိပ္ကမ္း၊ ေက်ာက္ျဖဴ အထူး စီးပြားေရး ဇံု မ်ားလည္း တရုပ္ႏိုင္င ံရဲ့ OBOR One Belt, One Road စီမံကိန္း နဲ႕ လုပ္ ေနလို႕ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ အဖို႕ အထူး သတိထား ေနရပါတယ္။

ေတာင္ ကိုးရီးယား ရဲ့ ထူးျခားခ်က္ တစ္ခု က အမ်ိဳးသား မ်ား စစ္မႈ မထမ္း မေနရ ဥပေဒ ျဖစ္ပါတယ္။ ေျမာက္ ကိုး ရီးယား က်ဴးေက်ာ္မႈ ရန္ကို စိုးရိမ္ ရတဲ့ အတြက္၊ တပ္မေတာ္ နဲ႕ ျပည္သူ တစ္သား ထဲ ျဖစ္ေစ တဲ့ စစ္မႈထမ္း ဥပေဒ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္မႈ မထမ္းရင္ ေထာင္၃ႏွစ္ခြဲ ျပစ္ဒဏ္ ေပးပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံလည္း အတုယူႏိုင္ပါတယ္။
..
ျမန္မာႏိုင္ငံ ၂၀၁၁ ေနာက္ပိုင္း သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ၅ႏွစ္ ကာလ အျပီး၊ ေဒၚ ေအာင္ဆန္း စုၾကည္ ေခါင္းေဆာင္တဲ့ အင္အယ္ဒီ ပါတီ အစိုးရ ျဖစ္လာ တာ ၂ႏွစ္ရွိျပီ ျဖစ္ပါ တယ္။ တပ္မေတာ္ က လႊတ္ေတာ္ နဲ႕ ၀န္ၾကီးဌာန ၃ခု ပါ၀င္ ေနတဲ့ အင္အယ္ဒိ-တပ္မေတာ္ ညြန္႕ေပါင္း အစိုးရ ပံုစံ ျဖစ္ျပီး၊ ၂၀၁၈ ႏွစ္ဆန္းမွာ ေဒၚ ေအာင္ဆန္း စုၾကည္ အစိုးရ အေပၚ စီးပြားေရး မတိုးတက္၊ လူထု စား၀တ္ ေနေရး အခက္ခဲ မ်ားေၾကာင့္ ျပည္တြင္းမွာ ေ၀ဖန္မႈ မ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚ လာ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အင္အယ္ဒီ အစိုးရ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲ မႈၾကီး ျဖစ္တဲ့ သမၼတ ဦး၀င္းျမင့္ ကို အနားယူ သြားတဲ့ ဦးထင္ေက်ာ္ ေနရာ ေအာင္ျမင္စြာ ေရြးခ်ယ္ ႏိုင္ခဲ့ ပါတယ္။ ရန္ကုန္တိုင္း အစိုးရ ကိုယ္တိုင္ စီးပြားေရး လုပ္တဲ့ ေျခလွမ္း မ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚ လာ ပါတယ္။
.
.
နိဂံုး
ျငိမ္းခ်မ္းေရး အလြန္ လိုလားေနတဲ့ ကမၻာ ့ ႏိုင္ငံမ်ားက ေတာင္-ေျမာက္ ကိုးရီးယား အၾကီးကဲ ၂ေယာက္ တနာရီခြဲၾကာ တံခါးပိတ္ ေတြ႕ဆံု ေဆြးေႏြးျခင္း ကို ၀မ္းေျမာက္ ၀မ္းသာ ၾကိဳဆို ၾကပါ တယ္။ သူတို႕၂ေယာက္ ကိုးရီးယား ကြ်န္းဆြယ္ ကို ႏ်ဴကလီးယား လံုး၀ ကင္းမဲ့ေရး ဇံုျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္မယ္ ၊ အျပံဳးပန္းမ်ား၊ ဟာသမ်ား၊ လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္ မႈမ်ား္င၊ ၂ဦးရဲ့ ေန႕လည္စာ စားျပီး အမွတ္ တရ သစ္ပင္ အတူ စိုက္ၾက ပါတယ္။ အေမရိကန္ အပါ အ၀င္ အျခား ႏုိင္ငံ မ်ားနဲ႕လဲ ဆက္လက္ ေဆြးေႏြး သြားမယ္ လို႕ ထုတ္ျပန္ ခဲ့ပါ တယ္။ ေကာင္းေသာ သတင္း ျဖစ္ ပါတယ္။
.
ျမန္မာ ႏိုင္ငံ တပ္မေတာ္နဲ႕ တရုပ္ျပည္နယ္စပ္က တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္မ်ား ဘာေၾကာင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ပထမအဆင့္ အပစ္ခတ္ ရပ္စဲေရး အင္စီေအ လက္မွတ္ ထိုးႏိုင္ဖို႕ ေခါင္းေဆာင္ အခ်င္းခ်င္း ေတြ႕ဆံု စကား ေျပာၾကဖို႕ အေရးတၾကီး လိုအပ္ ေန ပါျပီ။ ျငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ရင္းနဲ႕ ျပည္တြင္းက တိုင္းေဒသ မ်ားမွာ စီးပြားေရး ပြင့္လင္းျမင္သာ စြာ တိုးတက္ဖို႕ အဂတိ တိုက္ဖ်က္ေရး CPI Corruption Index ရမွတ္ေကာင္းလာဖို႕ သမၼတၾကီး ဦး၀င္းျမင့္ လက္ထက္၊ ထူးျခားမႈမ်ား ေမွ်ာ္လင့္ ေနၾကပါတယ္။
.
ျမန္မာျပည္ MRTV ျပဖူး တဲ့ ကိုရီးယား ႐ုပ္ရွင္ Secret Sunshine အေၾကာင္း ပါ။ ခင္ပြန္း ျဖစ္သူ ဆံုး သြားၿပီး ဇာတိ ေနရပ္ ကို ျပန္လာ အေျခခ် တဲ့ မုဆိုးမ နဲ႕သားကေလး အေၾကာင္း ပါ။
.
ဤၿမိဳ႕ေရာက္အၿပီး မၾကာခင္တြင္ ျပန္ေပးသမားက သားေလးကို ဖမ္းဆီးၿပီး ေငြညႇစ္သည္။ ေတာင္းသည့္ ေငြပမာဏကို မရေသာအခါ သားျဖစ္သူကို သတ္ပစ္ လိုက္သည္။ အမ်ဳိးသမီး မွာ အ႐ူး မီးဝိုင္း ေတာ့ သည္။ ထိုအခ်ိန္ တြင္ ခရစ္ယာန္ အုပ္စု တစု ႏွင့္ သြားေတြ႔ သည္။ အေျခ အေန ပိုဆိုး သြားခဲ့ သည္။ အဆံုး တြင္ သူမ ကိုယ္တုိင္ လက္တြင္ ဓားျဖင့္ လွီးကာ ေကာင္းကင္ ေပၚ ေမာ့ၾကည့္ ရင္း ‘‘ဘုရားသခင္ တကယ္ ရွိရင္ က်မ ဒီလို ျဖစ္ေန တာကို
လက္ပိုက္ ၾကည့္ေန မွာလား’’ ဟူ၍ ေအာ္ဟစ္ သည္။ မည္သို႔ မွ် ထူးျခား မလာ ခဲ့ေပ။ ေနာက္ဆံုး ေတာ့ စိတ္ ေရာဂါ ကု ေဆး႐ုံ ေရာက္သြား ၿပီး ကုသ ရသည္။ ေကာင္း သြား ေသာ အခါ သူ႔ကို ထိုၿမိဳ႕သို႔ စတင္ ေရာက္ရွိ စဥ္ ကတည္းက စဥ္ဆက္ မျပတ္ ကူညီ ေပးခဲ့ သူက လာႀကိဳ သည္။ ေနာက္ဆံုးခန္းတြင္ ေျမႀကီးကို တမိနစ္ခန္႔ ႐ိုက္ျပၿပီး ႐ုတ္ခ်ည္း အဆံုးသတ္ သြားသည္။
.
ေဇာ္ ေအာင္
၂၈. ဧျပီ. ၂၀၁၈
( Hla Soewai ဘာသာျပန္ ဧျပီလ ၂၆ ရက္ေန႔ထုတ္ The Economist မဂၢဇင္းပါ "North Korea's despot has one goal : survival" ေဆာင္းပါး ႏွင့္ ၂၀၁၃ ကိုးရီးယား-ျမန္မာဆက္ဆံေရး ဇစ္ျမစ္ .. ေဆာင္းပါးမွ ျပန္လည္ ထုတ္ႏႈတ္ တင္ျပပါတယ္)

“Corruption" ေေါက္တာေအာင္ထြန္သက္ အျမင္. အင္တာဗ်ဴး . .

【 ပညာရွင္မ်ား၏အျမင္ 】 “Corruption ပတ္သက္ရင္ လုံး၀အေလ်ာ့အတင္းမလုပ္နဲ႔၊ နားလည္မႈမေပးနဲ႔”
=================================================

(မၾကာမီက  အဂတိလုိက္စားမႈႏွင့္ ပတ္သက္ကာ ညႊန္ခ်ဳပ္တစ္ဦးကုိ အေရးယူမႈ စတင္ခဲ့တာကုိ ေတြ႕ရပါတယ္။ထုိသုိ႔ ဌာနတစ္ခုတြင္ အႀကီးဆုံးတစ္ဦးကုိ စတင္ကုိင္တြယ္မႈက အရပ္သားအစုိးရလက္ထက္ အျမင့္ဆုံးျဖစ္လာခဲ့သည္။ထုိအေနအထားက မၾကာခင္ ဒီထက္ပုိႀကီးမားသည့္ အဂတ္လုိက္စားသူ ရာထူးအာဏာရွိသူမ်ားအေပၚ မည္သုိ႔သက္ေရာက္လာႏုိင္သည္ကုိ သမၼတ၏ စီးပြားေရးအႀကံေပးႏွင့္ စီးပြားေရးပညာရွင္လည္းျဖစ္သူ ဆရာေဒါက္တာေအာင္ထြန္းသက္ ကုိ Opinion Leaders Media မွ ေမးျမန္းခဲ့ပါတယ္။ဆရာေဒါက္တာေအာင္ထြန္းသက္ ၏ ရႈျမင္သံုးသပ္ခ်က္ အျပည့္အစံုကို ယခုတစ္ပတ္ အထူးအစီအစဥ္အျဖစ္ ေဖာ္ျပအပ္ပါတယ္။Opinion Leaders Media အယ္ဒီတာအဖြဲ႕)

Opinion Leaders Media ။          ။ မၾကာမီက တရုတ္ႏုိင္ငံကုိ အလည္အပတ္သြားတဲ့ သမၼတေဟာင္း ဦးသိန္းစိန္ နဲ႔ တရုတ္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး နဲ႔ ေတြ႕ဆုံမႈေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။ဒီလုိေတြ႕ဆုံမႈက  ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးအေပၚ ဘာသက္ေရာက္မႈေတြရွိလာမလဲ။ေနာက္ၿပီး ယခင္က ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ တာ၀န္အႀကီးဆုံးယူထားဖူးတဲ့သူ တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့အတြက္ ျမန္မာ- တရုတ္ ဆက္ဆံေရး၊ စီးပြားေရး၊ OBOR စတဲ့ ကုန္သြယ္ေရးေတြအေပၚမွာ အေကာင္းဘက္က ဘာသက္ေရာက္မႈေတြ ျဖစ္လာႏုိင္သလဲ ဆရာ။

ေဒါက္တာေအာင္ထြန္းသက္ ။          ။ အဲ့ဒါက ေျပာရခက္သားေနာ္ ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာ့ ကုိယ္ကလည္း။သူမ်ားလုိ သတင္းစာဖတ္ၿပီး ေျပာရတာဆုိေတာ့ေလ သူတုိ႔ေျပာတာေတာ့ ဒါ ပါတီကုိယ္စားျပဳသြားတာ မဟုတ္ဘူး။ပုဂၢိဳလ္ေရးအရ သြားတယ္လုိ႔ ေျပာတာကုိး။ဟုတ္တယ္မလား။ပုဂၢိဳလ္ေရးအရ သြားတယ္လုိ႔ ေျပာတာကုိ။ဒါကတစ္ဖက္။နုိင္ငံကလည္း သူတုိ႔အရင္တုန္းက သမၼတေဟာင္းကုိ ႀကိဳဆုိတယ္။ႏႈတ္ဆက္တယ္ ဆုိတာမ်ိဳးေပါ့။ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ တစ္ခ်ိန္တုန္းက တာ၀န္ယူထားတဲ့ လူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ သြားတာ သည္ ပုဂၢိဳလ္ေရးအရဆုိတာ ျဖစ္ေပမယ့္ ဒီေနာက္ခံအေၾကာင္းေတြေတာ့ ရွိအုံးမွာပါဘဲ။ဒါေပမယ့္ တစ္ခုဘဲရွိတာက ဆရာတုိ႔က ေခတ္အဆက္ဆက္ က အထူးသျဖင့္ န၀တ တက္လာတဲ့အခ်ိန္ကစၿပီး (၈၉/၉၀) ဒီဘက္ေနာက္ပုိင္းမွာ တရုတ္နုိင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံမႈဟာ ပုိၿပီးခုိင္မာလာတာ ေတြ႕ရတယ္။အထူးသျဖင့္ တစ္ခ်ိန္တုန္းကလည္း ၂၀၁၀ မတုိင္ခင္ တရုတ္ရဲ႕ ေထာက္ခံမႈက အေရးႀကီးတယ္။

အထူးသျဖင့္ ျပည္သူေတြ ဘာေတြကအေရးႀကီးတာကုိး။အဲဒီေတာ့ ဒီေနရာမွာလည္း ဒီဘက္ပုိင္းမွာလည္း ဆရာတုိ႔ လက္ေတြ႕မွာရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြမွာလည္း တရုတ္ရဲ႕ ေထာက္ခံမႈက လုိအပ္တယ္ ထင္တယ္ေလ။ လုိအပ္တယ္ထင္တယ္ ဆုိေပမယ့္ အခုသြားတာသည္ တစ္ဦးခ်င္းတစ္ေယာက္ခ်င္း သြားတယ္လုိ႔ဘဲ သတင္းစာထဲမွာပါတဲ့အတုိင္း နားလည္ရင္ေတာ့ တစ္မ်ိဳးေပါ့ေနာ္။သုိ႔ေသာ္လည္း ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဆရာထင္တာက ႏွစ္ႏိုင္ငံဆက္ဆံေရးကေတာ့ ဆရာတုိ႔အေနနဲ႔ ပုိၿပီးဒီထက္ခုိင္မာေအာင္ ပုိၿပီးအဆင္ေျပေအာင္ လုပ္ရမွာပါဘဲ။

ဘာေႀကာင့္လဲဆုိေတာ့ သူတုိ႔ရဲ႕ စီးပြားေရးအေနအထားအရေရာ ပထ၀ီအေနအထားအရေရာ အင္မတန္အေရးပါတဲ့ႏုိင္ငံ ျဖစ္ခဲ့တာေလ။အဲဒီေတာ့ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဆရာတုိ႔ လြတ္လပ္ေရးရတဲ့အခ်ိန္ကစလုိ႔ ယေန႔အထိ တရုတ္ႏုိင္ငံရဲ႕ လႊမ္းမုိးမႈက ကုိယ့္ႏုိင္ငံအေပၚမွာ တစ္နည္းတစ္ဖုံရွိခဲ့တာ။တစ္ခ်ိန္တုန္းကလည္း ဆရာတုိ႔ လက္နက္ကုိင္အဖြဲ႕အစည္းကုိ အားေပးေထာက္ခံခဲ့တဲ့ အေနအထားရွိတယ္။ေနာက္ပုိင္း ပုံစံတစ္မ်ိဳး ေျပာင္းလာခဲ့တယ္။အခုကေတာ့ ဆရာထင္တယ္ ေရွ႕ဆက္သြားရမယ့္ ကိစၥေတာ့ သူတုိ႔အေနနဲ႔ (OBOR-One Belt One Road) ကိစၥကုိ ေတာ္ေတာ္ေလးကုိ သူတုိ႔က စိတ္၀င္စားေနတယ္။စိတ္၀င္စားတဲ့အခါမွာ ေသာ့ခ်က္ျဖစ္တာက ျမန္မာႏုိင္ငံ ျဖစ္ေနတာကုိး။ေသာ့ခ်က္ျဖစ္တာက ျမန္မာႏုိင္ငံျဖစ္ေတာ့ သူတုိ႔အေနနဲ႔က ဒါကုိ ေသာ့ခ်က္ကုိ သူတုိ႔အတြက္အက်ိဳးရွိေအာင္ သူတို႔ႀကိဳးစားၾကမွာဘဲ။ဒါလည္း ဆရာတုိ႔က လက္ခံရမွာပါဘဲ။တရုတ္ရဲ႕ အေနအထားက ဒီလုိအေနအထားရွိတယ္။

တရုတ္နုိင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံေရး။ေနာက္တစ္ခါ အခုဆုိရင္ ကုန္သြယ္မႈနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အရင္ထက္ ပုိၿပီးအဆင္ေျပေအာင္လုပ္မယ္ ဘာညာ။ဆရာတုိ႔က ဒါကုိလည္းၾကည့္ေနရမွပါဘဲ။တရုတ္နဲ႔ ပတ္သတ္လာရင္ ဆရာတုိ႔မွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေခတ္အဆက္ဆက္က ေကာင္းတာေတြရွိခဲ့သလုိ ဥပမာ - ဆရာတုိ႔ လူေတြ ျပည္သူေတြအားလုံးရဲ႕ ျမစ္ဆုံကိစၥေတြ။ဒါေတြကလည္း ထည့္စဥ္းစားရမယ့္ ကိစၥျဖစ္တယ္။အခု ေက်ာက္ျဖဴကိစၥဆုိလည္းဘဲ တရုတ္နဲ႔လုပ္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေတြျဖစ္ေနတယ္။အဲ့ေတာ့ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဆရာထင္ပါတယ္ တရုတ္ - ျမန္မာ ဆက္ဆံေရးကေတာ့ သိမ္သိမ္ေမြ႕ေမြ႕ကုိင္တြယ္ရမွာပါဘဲ။

အဲဒီေတာ့ သြားတဲ့ခရီးစဥ္ဟာ ပုဂၢိဳလ္ေရးအရခရီးစဥ္ ဆုိေတာ့လည္း ဘာမွ မျဖစ္ဘူးေပါ့ေလ။သုိ႔ေသာ္လည္းပဲ ဆရာတုိ႔အေနနဲ႔ ဒါကေတာ့ ကုိယ့္ႏုိင္ငံမွာက အဆန္းျဖစ္ေနတာပါ။အျခားႏုိင္ငံေတြမွာကေတာ့ ဒီလုိဘဲသြားေနၾက လာေနၾကတာပါဘဲ။ဟုတ္တယ္မလား။ၿပီးခဲ့တဲ့ သမၼတေတြဟာ တက္လုိက္ဆင္းလုိက္ျဖစ္ေနေတာ့ ဒီလုိဘဲ သြားလာလႈပ္ရွားေနရတာပါဘဲ။အဲဒီလုိသြားလာလႈပ္ရွားတဲ့ေနရာမွာ သမၼတ ကလင္တန္ ဆုိလည္း ေတာ္ေတာ္ႀကီးလႈပ္ရွားတယ္။အုိဘားမား ဆုိလည္း ဒါလည္းဒီအတုိင္းဘဲ။သူတို႔လုပ္ေနၾက တယ္။အဲဒီေတာ့ သမၼတေတြဟာ သက္တမ္းကုန္သြားတဲ့ခါမွာ သူတို႔ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈပုံစံက တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ မတူၾကဘူးေပါ့ေလ။တစ္ခ်ိဳ႕ေတြက်ေတာ့လည္း လုံး၀ကုိ ဘာမွမလုပ္တာေတြ႕ရတယ္။တစ္ခ်ိဳ႕ေတြက်ေတာ့လည္း လႈပ္ရွားေနတာ ေတြ႕ရတယ္။အဲ့ဒါက ဆရာတုိ႔မွာ အခုမွအေတြ႕အၾကံဳရွိေနတာကုိး။

သမၼတသက္တမ္းတစ္ခုမွာ (၅) ႏွစ္ ၿပီးသြားတဲ့အခါမွာ သမၼတတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ သူ႕လုပ္ပုိင္ခြင့္ သူ႕ရဲ႕လႈပ္ရွားမ ႈဒါေတြဟာ အခုမွစမ္းသပ္ရမယ့္ ကိစၥေတြျဖစ္ေနတာကုိး။ဆရာတုိ႔မွာ အေတြ႕အႀကံဳမရွိဘူး။ဆရာတုိ႔ ေခတ္အဆက္ဆက္ျပန္ၾကည့္လုိ႔ရွိရင္ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း အဲ့လုိပုံစံအေနအထား ဆရာတုိ႔ မေတြ႕လုိက္ရဘူးေလ။အဲဒီေတာ့ ကုိယ့္ႏုိင္ငံေရးအခင္းအက်င္းမွာေတာ့ ဒါအင္မတန္စိတ္၀င္စားဖုိ႔ေကာင္းတယ္။သမၼတသက္တမ္း ၿပီးသြားတဲ့အခါမွာ အဲဒီလူရဲ႕ (Role) ေပါ့။တေလာကေတာ့ ဆရာတုိ႔ တိုက္တုိက္ဆုိင္ဆုိင္ သမၼတ ဘုရွ္ ရဲ႕ ဇနီး စ်ာပနအခမ္းအနားကုိ ၾကည့္တဲ့အခါမွာ သမၼတေလးေယာက္ေတာင္ တန္းစီၿပီးေတာ့ အမွန္က ငါးေယာက္ရွိတာေပါ့။ငါးေယာက္က ေဒၚနယ္ထရန္႔ မတက္ဘူး။ဒါေပမယ့္ ဘုရွ္ သားအဖရွိတယ္။ကလင္တန္ ရွိတယ္၊ အုိဘားမား ရွိတယ္ဆုိေတ့ာ ဒါဟာ အင္မတန္စိတ္၀င္စားဖုိ႔ေကာင္းတယ္။ဒီသမၼတေတြ သူတို႔ဆီမွာ (၈) ႏွစ္သက္တမ္းရွိတဲ့ သမၼတဟာဘုရွ္ အငယ္ရယ္၊ ကလင္တန္ ရယ္၊ အုိဘားမား ရယ္။ေနာက္တစ္ခါ ေလးႏွစ္ ပဲရတဲ့ ဘုရွ္ အႀကီးေပါ့ေလ။သူတို႔အပါအ၀င္ခဏထား။ဒီေလးေယာက္ရဲ႕ အပုိင္းကုိၾကည့္ရင္ သုံးေယာက္က (၈) ႏွစ္စီဆုိေတာ့ (၂၄) ႏွစ္။ေနာက္တစ္ေယာက္က (၄) ႏွစ္ဆုိေတာ့ (၂၈) ႏွစ္ နည္းတဲ့ႏုိင္ငံေရးခရီး မဟုတ္ဘူးေလ။ဆရာထင္တယ္ ဒါေတြကလည္း ဆရာတုိ႔ စဥ္းစားရမယ့္ကိစၥပါ။အခုဟာ အသစ္အဆန္းျဖစ္ေနလုိ႔သာ စိတ္၀င္တစားျဖစ္ေနႀကတာပါ။သမၼတေဟာင္း ခရီးသြားတာကုိ စိ္တ္၀င္စားတာ။သူတုိ႔ဆီမွာက ရုိးေနၿပီေလ။ဆရာထင္တယ္ အဲဒီလုိရင့္က်က္လာတဲ့ အေနအထားျဖစ္လာေအာင္ ဆုေတာင္းရမွာပါဘဲ။တစ္ေန႔က်ရင္ အခုဆုိရင္ ဆရာတုိ႔မွာ ႏွစ္ႏွစ္သက္တမ္းနဲ႔ သမၼတရာထူးကေန နားသြားတဲ့ ဦးထင္ေက်ာ္ ရွိရင္ ဦးထင္ေက်ာ္ ရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈကုိ ၾကည့္ဖုိ႔လုိမယ္။ဒါေတြအားလုံးကလည္း ဆရာတုိ႔က အင္မတန္စိတ္၀င္စား ရာေကာင္းတဲ့ ႏုိင္ငံေရးရႈခင္းလု႔ိဘဲ ဆရာက ျမင္တာပါဘဲ။

Opinion Leaders Media ။          ။ မၾကာခင္က ေဟာင္ေကာင္က အဂတိလုိက္စားမႈ တုိက္ဖ်က္ေရး ေကာ္မရွင္နာက ဒီက အဂတိလုိက္စားမႈ တုိက္ဖ်က္ေရး ေကာ္မရွင္နဲ႔ လာေတြ႕တာရွိတယ္။ဒီရက္ပုိင္းမွာဘဲ FDA ညႊန္ခ်ဳပ္ကုိ အဂတိလိုက္စားမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေရးယူလုိက္တယ္။ေကာ္မရွင္အေနနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ၿပီး အဂတိလုိက္စားမႈ တုိက္ဖ်က္ေရးကုိ ကုိင္တြယ္ဖုိ႔ လုပ္ေဆာင္လာတာ အမ်ားႀကီးထိေရာက္ဖုိ႔ ရွိလာႏုိင္သလား ဆရာ။

ေဒါက္တာေအာင္ထြန္းသက္ ။          ။ အစတည္းကေပါ့ဗ်ာ ဆရာထင္တာကေတာ့ ဒီအဂတိလုိက္စားမႈအေၾကာင္းကုိ ေလ့လာရင္း ကုိယ္လည္းစိတ္၀င္စားလုိ႔ေပါ့ေနာ္။ဒီႏုိင္ငံမွာ အဂတိလုိက္စားမႈွ ရွိတယ္/မရွိတယ္ ဆုိတာကုိ မူတည္ၿပီးေတာ့ ဆရာ အစတည္းက တုိက္တြန္းခဲ့တာ။တုိက္တြန္းခဲ့တာက ဘာလဲဆုိလုိ႔ရွိရင္ ဆရာကုိယ္တုိင္ဘဲသိတာ ဂ်ာမဏီႏုိင္ငံ ဘြန္းမွာ အေျခစုိက္တဲ့ (Transparency  International) ေပါ့ေနာ္။PI ဆုိတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းက ႏွစ္စဥ္ CPI ဆုိတာကုိ ထုတ္တယ္ေပါ့။Corruption Processing Index) (Corruption) ပတ္သက္လုိ႔ သတိထားဖုိ႔က အဲဒီအညႊန္းကိန္းသည္စိတ္၀င္စားဖို႔ေကာင္းတာက (Corruption Index) လုိ႔ မေျပာဘူး။(Corruption Processing Index) လုိ႔ ေျပာတယ္။အဓိပၸါယ္က အျမင္ေပါ့ေနာ္။(Corruption) ၾကည့္တဲ့အခါမွာ တစ္ခ်ိဳ႕ေတြကလည္း လဘက္ရည္ဖုိးလုိ႔ ျမင္တယ္။ဟုတ္တယ္ေနာ္ ဒါကုိ ေနာက္တစ္ခါ တစ္ခ်ိဳ႕ေတြကလည္း (Penny Corruption) ေပါ့။ဟုိ ဆရာတုိ႔ ယာဥ္ထိန္းရဲကုိ ေငြေပးတာတို႔ ဘာတုိ႔ ဒါေတြရွိတယ္။တစ္ခ်ိဳ႕ေတြကလည္း ႀကီးမွ (corruption) လို႔ ေျပာတယ္။ကုိယ့္အေနနဲ႔ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ (Transparency  International) အဖြဲ႕အစည္းက ႏွစ္စဥ္ CPI အဖြဲ႕က ညႊန္းကိန္းကုိ ထုတ္တယ္။ထုတ္ေတာ့ ဆရာ အစတည္းကေျပာခဲ့တာ အဲ့ဒီအညႊန္းကိန္းကုိ ဂရုစုိက္ပါ။ဒီအညႊန္းက ကုိယ့္ႏုိင္ငံရဲ႕ အေနအထားကုိ ျမင္သာေစတယ္။အဲဒီေတာ့ၾကည့္လုိက္ရင္ ဘာသိသာလဲဆုိရင္ ဆရာတို႔ တစ္၊ ႏွစ္၊ သုံး၊ ေလး တန္းစီထားတဲ့ ႏုိင္ငံေတြေပါ့။(corruption) မရွိဘူး။Zero corruption ဆုိတာေတာ့ မရွိဘူး။ဒါေတာ့ဘယ္ႏုိင္ငံမွမရွိဘူး။တစ္၊ ႏွစ္၊ သုံး၊ ေလးမွာ အျမဲပါေနတာက စင္ကာပူလုိႏုိင္ငံ မွာ (corruption) ေတာ္ေတာ္ေလးကင္းတယ္လုိ႔ ေျပာတယ္။စကင္ေနးဗီးယားႏုိင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ ဒိန္းမတ္၊ ဆြီဒင္၊ ေနာ္ေ၀း တုိ႔ (corruption) ကင္းတယ္ ဘာညာေျပာတယ္ ၿပီးေတာ့မွ ဟုိတုန္းက ဆရာ စိတ္ထဲေတာ့မေကာင္းတာကေတာ့ ကုိယ့္ႏုိင္ငံက တကယ့္ကုိ ဟုိးေအာက္ဆုံးမွာ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ဒါေပမယ့္ အခုေနာက္ပုိင္း ဆရာထင္တယ္ ဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္ကစျပီး CPI ကုိ ျမန္မာျပည္မွာ လက္ခံလာတယ္။ဒါကုိ ညႊန္းကိန္းတစ္ခုအေနနဲ႔ ယူလုိက္ေတာ့ ဒါေတြကေနာက္ခံ။အခု ဆရာထင္တာ အားရစရာတစ္ခုကေတာ့့ ျမန္မာျပည္မွာရွိတဲ့ အဂတိလုိက္စားမႈ ေကာ္မရွင္သည္ သူတုိ႔သတင္းစာေတြဖတ္ၾကည့္ရင္ တုိင္လုိ႔ရွိရင္ အေရးယူမယ္လို႔ ေျပာတာကုိး။

အဲဒီေတာ့အဓိပၸါယ္က(reactive) ေပါ့။တုိင္မွ အေရးယူတာမ်ိဳး ဆုိတာထက္ကုိ (Pro active) မတုိင္ဘဲနဲ႔ (Corruption) ပေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္တဲ့ပုံစံမ်ိဳး။အခု ဦးေအာင္ၾကည္ လက္ထက္မွာ ဒီလကၡဏာေတြ ေတြ႕ရတယ္ေလ။ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ လူအေျပာင္းအလဲ။ဒါေတာ့ေတာ္ေတာ္သိသာတဲ့ကိစၥ။သူကုိယ္တုိင္လည္း စိတ္၀င္စားတယ္။သူကုိယ္တုိင္လည္း သမာသမတ္ရွိတဲ့သူျဖစ္တာမုိ႔ ဒါေတြစလုပ္ၿပီေပါ့။လုပ္ေတာ့ ဆရာထင္တယ္ ပုိၿပီးအားရွိတာေပါ့။သမၼတႀကီး ဦး၀င္းျမင့္ ရဲ႕ ေမးခြန္းမွာ ဒီအခ်က္ (၇) ခ်က္ထဲမွာ အဂတိလုိက္စားမႈ ပါတယ္ေလ။ဆရာတုိ႔ တကယ္တမ္းေတာ့ ျဖစ္ေစခ်င္တာက ZERO Tolerance ေပါ့။လုံး၀ကုိ လက္မခံတာျဖစ္တယ္။အဲဒီေတာ့ အဓိကေတာ့ ဆရာတုိ႔ ခဏခဏေဟာေျပာပြဲေတြလုပ္ေနတာ (corruption) ေပ်ာက္ခ်င္ရင္ ႏွစ္ခုပဲလုိတယ္လုိ႔ ေျပာတယ္။ဒါ ျမန္မာျပည္မွာ မေပးဘူး၊ မယူဘူး ဆုိတဲ့ ကိစၥေပါ့။ေပးတာယူတာရွိသေရြ႕ကေတာ့ (corruption) ေပ်ာက္မွာ မဟုတ္ပါ ဘူး။ေပးတဲ့သူကလည္း မေပးဘဲ မေနႏုိင္ေတာ့ဘူး။သူက အက်င့္ပါေနတယ္။ယူတဲ့သူကလည္း လူတစ္ေယာက္ျမင္တာနဲ႔ ေတာင္းတာဘဲ ျဖစ္တာကုိး။အဲ့ဒီညဥ္ႀကီးကုိ ဘယ္လုိျပင္မလဲ။(culture) ျဖစ္သြားတာ။

အဲဒီေတာ့ ဆရာတုိ႔အေနနဲ႔ သာမန္အားျဖင့္ေျပာလုိ႔ရွိရင္ လူေတြထင္တာက (corruption) က ဘာအေရးႀကီးလဲ၊ ဘယ္သူ႕ကုိထိခုိက္သလဲဆုိရင္ ဆင္းရဲတကာ့ အဆင္းရဲဆုံး ဆုိတဲ့သူေတြကုိ ထိခုိက္တယ္။ဘာေၾကာင့္လဲဆုိ ေတာ့ ေက်ာင္းအပ္တာကုိ စဥ္းစားလုိ႔ရွိရင္ တစ္ခ်ိန္တုန္းျဖစ္တာက ေက်ာင္းအုပ္ဆရာေတြကုိ လက္ေဆာင္ေပးတာတုိ႔ ဘာတုိ႔။မေပးႏုိင္တဲ့ ကေလးေတြကုိ ေက်ာင္းသြားအပ္လုိ႔မရဘူးဆုိေတာ့ ဘယ္သူ႕သြားထိခုိက္လဲဆိုေတာ့ ဆင္းရဲတဲ့သူကုိ သြားထိတယ္။

က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈမွာလည္း ဒီအတုိင္းဘဲ။ဒါေပမယ့္ အခု ဆရာထင္ကေတာ့ အခုစၿပီးအေရးယူတယ္လုိ႔ ေျပာတာ။ဒီထက္နည္းနည္းျမင့္ျမင့္ ပုိၿပီးႀကီးေအာင္ လုပ္ဖုိ႔လုိမယ္လုိ႔ ေအာက္ေမ့တယ္။အခု သူတုိ႔ကိန္းဂဏန္းေတြကုိၾကည့္ရင္ သိန္းတစ္ေထာင့္ငါးရာဆုိေတာ့ မနည္းေတာ့ မနည္းဘူးဆုိေပမယ့္ အမ်ားႀကီးလည္း မဟုတ္ဘူး။ဟုတ္တယ္မလား။အဲဒီေတာ့ ဆရာထင္တာကေတာ့ မ်ားမ်ားကုိ ကုိင္တြယ္မွရမယ္လုိ႔ ေအာက္ေမ့တယ္။ဒါကုိနမူနာျပၿပီးေတာ့ တရုတ္ျပည္မွာ လုပ္သလုိ လုပ္ရင္ရမယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။

တရုတ္ျပည္ကေတာ့ ရွင္းတယ္။ဒါေၾကာင့္မို႔ ေဟာင္ေကာင္မွာ ေဟာင္ေကာင္ကေတာ့ အေတာ္ေလးကုိ (anti-corruption) ပတ္သက္လုိ႔ လုပ္တယ္။ေနာက္တစ္ခုက အကူအညီေတာင္းလုိ႔ရတာက (corruption) ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ anti-corruption လုပ္တဲ့ UN အဖြဲ႕အစည္းေတြလည္း ရွိတာကုိး။အဲဒီေတာ့ (anti-corruption) နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ UN အဖြဲ႕ေတြလည္းရွိေတာ့ သူတုိ႔ဆီက နည္းပညာေတြနဲ႔ ဆရာတုိ႔ လုပ္လုိ႔ရတယ္။

စလုပ္ရမွာက မိသားစုကစရမယ္ ဆရာထင္တယ္ကြယ့္။ဆရာထင္တာကတကယ္တမ္းေျပာရင္လည္း ဆရာတုိ႔ သူမ်ားကုိ ေ၀ဖန္တာျဖစ္မယ္။ဥပမာ - လူတစ္ေယာက္ရဲ႕၀င္ေငြနဲ႔ သူ႕ရဲ႕လုပ္ခလစာနဲ႔ ၾကည့္ရရင္ အခုျမန္မာျပည္မွာ ဒီေလာက္ႀကီးခ်မ္းသာတဲ့သူ ဘယ္လုိခ်မ္းသာလဲဆုိတာ ရုိးရုိးသားသားမဟုတ္တာေတာ့ ေသခ်ာတယ္။ဟုတ္တယ္မလား။ဆရာတု႔ိ ဆယ္သက္လုပ္ရင္ေတာင္ မရႏုိင္တဲ့ ၾကြယ္၀မႈေတြျဖစ္တာကုိး။

အဲဒီေတာ့ ဆရာတစ္ခ်ိန္တုန္းက နားလည္တာက လႊတ္ေတာ္မွာ ႏုိင္ငံေရးတာ၀န္ယူတဲ့သူေတြသည္ ကုိယ့္ရဲ႕ ၀င္ေငြ၊ ထြက္ေငြကုိ စာရင္းျပရမယ္။ပုိင္ဆုိင္မႈျပရမယ္။ပိုင္ဆုိင္မႈျပတာကုိေတာ့ ပုိင္ဆိုင္မႈျပရတာကုိ ဆရာက သိပ္တုိက္တြန္းတာဘဲ။ဟုတ္တယ္မလား။ကုိယ္မွာဖြက္စရာမရွိရင္ ဘာလုပ္မွာလဲ။အခုျဖစ္ေနတာက ၾကည့္လုိက္လုိ႔ရွိရင္ ေဘးဘုိးစဥ္ဆက္ခ်မ္းသာတဲ့သူေတြက်ေနတာဘဲ။စဥ္းစားၾကည့္လုိ႔ရွိရင္ ေဘးဘုိးစဥ္ဆက္ေတာင္ မဟုတ္ဘူး။ပုဂံရာဇ၀င္ကေနစၿပီး ခ်မ္းသာတဲ့သူျဖစ္လာဖုိ႔ ဒါႀကီးက သဘာ၀ေတာ့သိပ္မက်ဘူး။

အခု ဆရာသတိထားမိတာသည္ ကုိယ္လည္း ဒါကိုစိတ္၀င္စားေတာ့ အခုဆရာတုိ႔ေခၚတာ အဂၤလိပ္ အေခၚအေ၀ၚ New Rich ေပါ့၊ သူေဌးအသစ္ေတြ ေပၚတာကုိး။ဆရာတုိ႔ဆီမွာ Old Rich ဆုိတာ မရွိဘူး။ဒါလည္း အျခားႏုိင္ငံေတြမွာလည္း ဒီလုိပါဘဲ New Rich နဲ႔ Old Rich  ဆုိတာရွိတာပါဘဲ။အဲဒီေတာ့ New Rich က ခ်မ္းသာတာကုိ။ဆရာက အျပစ္မတင္ပါဘူး။ဒါေပမယ့္ မွန္ကန္တဲ့နည္းနဲ႔ ခ်မ္းသာဖုိ႔ တုိက္တြန္းရမယ္။ဆရာ စိတ္ပူတာတစ္ခုရွိတယ္။ဒီလုိခ်မ္းသာမႈကုိ အျမင္ေစာင္းလုိ႔ရွိရင္ ခ်မ္းသာေအာင္လုပ္ခ်င္တဲ့ စိတ္ေပ်ာက္သြားမွာ အဲ့ဒါကုိေတာ့ စိတ္ပူတယ္။

အဲဒီေတာ့ ခ်မ္းသာတာသည္ (Corruption) မျဖစ္ဘဲ ခ်မ္းသာႏုိင္တယ္ဆုိတာကုိ ဆရာတုိ႔ နမူနာျပမွဘဲရမယ္။အခုျဖစ္ေနတာက နမူနာက ဘာလဲဆုိေတာ့ (corruption) ရွိရင္ ခ်မ္းသာတယ္ဆိုတဲ့ နမူနာျဖစ္ေနတာကုိး။အဲ့ဒါကုိ ဆရာထင္တယ္ တကယ္ကုိကုိင္တြယ္ဖုိ႔လုိပါမယ္။

ေနာက္တစ္ဦခ်င္းတစ္ယာက္ခ်င္း လိပ္ျပာသန္႔ဖုိ႔ လုိပါတယ္။ကုိယ့္မ်က္ႏွာႀကီး မွန္ထဲၾကည့္လုိက္လုိ႔ရွိရင္ ဒီအေျခအေန ငါေရာက္လာတာ ဘာနဲ႔ေရာက္လာလဲဆုိတာကုိ ကုိယ္ကလိပ္ျပာသန္႔ရင္ တစ္မ်ိဳးေပါ့။ဆရာတုိ႔ အရင္တုနး္ကျဖစ္ေနတာက ဘာလဲဆုိေတာ့ မုိးရြာတုန္းေရခံဆုိတဲ့စိတ္က ဆရာတုိ႔မွာ ရွိတယ္ေလ။အခုအခြင့္အေရးယူလုိက္ရင္ တာ၀န္တစ္ရပ္ေပးလုိက္ၿပီ၊
ရာထူးရတာနဲ႔ အဲဒီကေနပါလာတဲ့ အခြင့္အေရးေတြယူတာ (Corruption) ။ေငြတစ္ခုတည္း မဟုတ္ဘူး။အခုျဖစ္ေနတာက (Corruption) က ေငြတစ္ခု တည္း မဟုတ္ဘူး။အခြင့္အေရးယူတာလည္း (Corruption) ဘဲ။ဒါကုိ ကုိယ့္ရဲ႕အေတြးက ျပင္မွရမယ္။

ဒီ (Corruption) လုိ႔ေျပာရင္ ေငြေရးေၾကးေရးနဲ႔ ပတ္သတ္လုိ႔ (Corruption) ရွိတယ္။(Corruption) ေပါ့ ကုိယ့္ရဲ႕ႀသဇာနဲ႔ (Corruption) လုပ္တယ္။ကုိယ့္လူေတြကုိ ေနရာေပးတယ္။ကုိယ့္လူမဟုတ္တဲ့သူကုိ ျဖဳတ္တာ ဒါလည္း (Corruption) ဘဲဆုိေတာ့ (Corruption) ကုိ ဆရာထင္တာကေတာ့ ပညာေပးဖုိ႔ အမ်ားႀကီးလုိမယ္ထင္တယ္။

အခုနကေျပာသလုိ ညႊန္/ခ်ဳပ္ေလာက္နဲ႔ မရဘူးထင္တယ္။ဟုတ္တယ္မလား။သိန္းတစ္ေထာင့္ငါးရာနဲ႔ေတာ့ ဒါဟာရုပ္ျပလုိျဖစ္မွာစုိးလုိ႔ စိတ္ပူတယ္။တကယ္ကုိ အားလုံးကုိ ဆရာထင္တယ္။ေနာက္တစ္ခုက (Culture) ႀကီး ေျပာင္းလုိက္ရင္နမူနာ။အခုေတာ့ ၀မ္းသာစရာက လူႀကီးေတြတနည္းနည္းေျပာင္းလာတယ္ေလ။အခု အစုိးရသစ္ရဲ႕၀န္ႀကီးေတြအေနအထားက ေတာ္ေတ္ာေလးကုိ အေျခအေနမွန္ဘဲဆုိရင္ ဒါနည္းနည္းေလး ေလးစားစရာ။ေနာက္တစ္ခုက ဆရာက နမူနာျပေစခ်င္တာကြယ့္။ဥပမာ ေျပာၿပီးလားမသိဘူး ေနာ္။တစ္ခ်ိန္တုန္းက ဗဟုိဘဏ္ဥကၠ႒ အဲကိစၥမ်ိဳးျဖစ္ဖုိ႔လုိတယ္။အစုိးရပစၥည္း ငါလုံး၀မသုံးဘူး။ဟုတ္တယ္မလား။အခုေမးၾကည့္ရင္ အစုိးရရာထူးရွိတဲ့သူေတြ ကားသုံးစီးရွိတယ္။ဓါတ္ဆီတစ္လ ဂါလံ ၆၀/၁၈၀ ရတယ္ဆုိ။၁၈၀
စီးဖုိ႔က ရန္ကုန္ - ေနျပည္ေတာ္ကုိ ေန႔တုိင္းျပန္ေနရင္ေတာင္ ကုန္မွာမဟုတ္ဘူးေလ။ဘယ္လုိလုပ္ၾကမလဲအဲဒါ။ဆုိေတာ့ ဒါေတြဟာ သတိထားရမယ့္ကိစၥပါ။အမွန္ေတာ့ ဆရာထင္တာက သိကၡာသမာဓိပါပဲ။လူေတြအားလုံး သိကၡာရွိရွိနဲ႔ ေနႏုိင္ဖုိ႔လုိတယ္။

အခုကျဖစ္ေနတာက ယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္ျဖစ္ခဲ့တယ္ေလ တစ္ခ်ိန္က။အခုမွစျပင္တာေတာ့ ဆရာေတာ့ ႀကိဳဆုိတယ္။ဆရာက တကယ္ကုိလက္ခံတယ္။လက္ခုပ္တီးတဲ့အထဲမွာ ဆရာအက်ယ္ဆုံးပဲ။၀မ္းသာပါတယ္။ဒါေပမယ့္ရဲရဲတင္းတင္းသာလုပ္။မဟုတ္ဘူးလား။ဒါေပမယ့္ ခက္တာက သူ႕လူကုိယ့္လူလည္း လုပ္လုိ႔မရဘူးေနာ္။အျပစ္ရွိရင္ အားလုံးအေရးယူမွရမယ္ ဒီလုိျဖစ္တာကုိး။

ေနာက္တစ္ခုက အေရးႀကီးဆုံးက ပုဂၢလိကက႑ကုိ နည္းနည္းကုိင္မွရမယ္။အခုက (Corruption) လုိ႔ ေျပာတဲ့အခါမွာ ဟုိတေလာက ဥကၠ႒ ဦးေအာင္ၾကည္ အကူအညီေတာင္းေတာ့ ေဟာေျပာပြဲတစ္ခု လုပ္တယ္။(Business Corruption) ေပါ့။ဒီ အဆင္ေျပေအာင္လုပ္ေပးပါ ဆုိတဲ့စိတ္ကုိ ျပင္မွရမယ္။လုံး၀မေပးဘူး။တစ္ျပားမွမေပးဘူး။ပေရာဂ်က္မရလည္း ကိစၥမရွိဘူး။တင္ဒါမေအာင္လည္း ကိစၥမရွိဘူး ဆုိတဲ့စိတ္ကုိ ေမြးႏုိင္မွရမယ္။အဲဒီစိတ္ေတြက ဆရာတုိ႔မွာ စြဲလာခဲ့တာကုိး။အဲဒီေတ့ာ ဟုိတန္တဲ့ဟာထက္ကုိ တာ၀န္ရွိသူ သက္ဆုိင္ရာကုိ ေငြေပးလုိက္ရင္ရတယ္ ဆုိတာမ်ိဳး၊ တင္ဒါေအာင္မယ္ အစုိးရတင္ဒါေတြ။အေရးႀကီးတာက ဆရာတုိ႔ အစုိးရ၀ယ္ယူေရး ကိစၥေတြကုိ ကုိင္တြယ္ဖု႔ိလုိတယ္။ဒါအစရွိမွပါ။အားလုံးမွာ ေနာက္တစ္ခုက ဆရာထင္တယ္ (Corruption) နဲ႔ ပတ္သတ္လာရင္ ျမန္မာျပည္မွာ လုပ္ရခက္တယ္။ဆရာ အခုထိလုပ္လုိ႔မရေသးတာ ကုိယ့္က်ိဳးစီးပြား ပဋိပကၡေပါ့။(Conflict of Interest) ေပါ့။ကုိယ္တာ၀န္ယူလုိ႔ရွိရင္ အဲဒီတာ၀န္ယူတဲ့ ၀န္ႀကီးဌာနနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ မိသားစုမိတ္ေဆြ လုံး၀မပတ္သက္ရဘူးဆုိတာကုိ ရွင္းမွရမယ္။

အဲ့စိတ္က (Conflict of Interest) ကုိ ဆရာေျပာေနတာ ဆရာကုိတကယ္ကုိ အူေၾကာင္ေၾကာင္ေကာင္လုိ႔ သတ္မွတ္တယ္။ဆရာရယ္ မေျပာပါနဲ႔ ဒါအခ်င္းခ်င္းဖိတ္ခ်င္းဖိတ္ ကုိယ့္အိတ္ထဲဖိတ္ ဆုိတာမ်ိဳး။အဲ့စိတ္ေတြကုိ မျပင္သေရြ႕ကေတာ့ ရမွာမဟုတ္ပါဘူး။အဲ့ဒါေတြကုိ ဆရာထင္တယ္ နည္းနည္ေလးပုိၿပီး မီဒီယာကလည္း (Conflict of Interest) ေပါ့ ကုိယ္က်ိဳးစီးပြား ပဋိပကၡ ေရွာင္ဖုိ႔လုိတယ္။ကုိယ္မပတ္သက္ရဘူး။ခဏခဏေျပာတယ္ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီးမိန္းမ ဟင္းခ်က္သိပ္ေကာင္းလို႔ မုန္႔ဟင္ခါးသိပ္ေကာင္းရင္ အဲဒီမုန္႔ဟင္းခါးကုိ ေက်ာင္းမွာေရာင္းလုိ႔မရဘူး။အဲဒီေတာ့ ေက်ာင္းမွာေရာင္းခြင့္ေပးလုိက္ရင္ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီးမ်က္ႏွာနဲ႔ မုန္႔ဟင္းခါးစားရတာေလ။မုန္႔ဟင္းခါး ေကာင္းတာ၊ မေကာင္းတာ မဟုတ္ဘူးေလ။အဲ့ဒီေလာက္ထိ အေျခခံကစၿပီး စဥ္းစားမွရမယ္။အခုက အဲဒီအေျခခံေတြ မစဥ္းစားဘဲ အေပၚကုိၾကည့္ေနေတာ့ မရဘူးကြယ့္။

Corruption ပတ္သက္ရင္ လုံး၀အေလ်ာ့အတင္းမလုပ္နဲ႔ နားလည္မႈမေပးနဲ႔ ။Corruption က ႏွစ္ခုဘဲရွိတယ္ ရက္စ္ (သုိ႔) ႏုိးဘဲ ၾကားမရွိဘူး။ဆရာတုိ႔ ဘာန႔ဲတူလည္းဆုိေတာ့ မႏႈိင္းေကာင္းႏႈိင္းေကာင္း ကုိယ္၀န္ေဆာင္တာ ငါးဆယ္ရာခိုင္ႏႈန္း ကုိယ္၀န္ေဆာင္တာမ်ိဳးမရွိဘူး ဇီးရုိး/(၁၀၀)ဘဲ။ကုိယ္၀န္ေဆာင္တယ္ ကေလး ရွိလား/မရွိလား ဒီႏွစ္ခုဘဲ။မရွိတရွိေဆာင္လုိ႔မရဘူး။Corruption လည္း အဲဒီလုိစဥ္းစားမွရမယ္။ခုက ဆရာတုိ႔က သိပ္ခြင့္လႊတ္ခ်င္တာကုိး။အဲ့ေတာ့ (၅၀) () ဆုိေတာ့ ()  ပုိင္နယ္တီ ျဖစ္ေနတာ။အဲ့ဒါဆင္ျခင္ဖုိ႔လုိတယ္။ျပင္ဖုိ႔လုိတယ္။Credit

အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရး အၾကံျပဳခ်က္ April-2018.. ပြင့္လင္းျမင္သားမႈ မရွိျခင္းသည္ နံပါတ္(၁) ျဖစ္သည္။

အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရး အၾကံျပဳခ်က္
.
 ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ့ Corruption Index ေကာင္းမြန္လာတာကို ေတြ႕ရလို႕ ႏိုင္ငံသားတစ္ေယာက္အေနနဲ႕ ၀မ္းေျမာက္ပါတယ္။ အေျခခံအဆင့္၊ အလယ္တန္း၊ အဆင့္ျမင့္ အဂတိလိုက္စားမႈမ်ားရဲ့ တရားခံက ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိျခင္းက နံပါတ္(၁) အေၾကာင္းရင္း ျဖစ္ပါတယ္။ 2012 - 2017  ၅ႏွစ္အတြင္း အဂတိရမွတ္ေျပာင္းလဲပံု ျမန္မာ 15 - 30  ရမွတ္ ၁၁မွတ္တက္လာပါတယ္။ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၈၀ မွာ ယခင္၅ႏွစ္က အဆင့္ ၁၇၂ ရွိရာမွာ ယခု ၂၀၁၇ မွာ အဆင့္ ၁၃၀ ၊  ရမွတ္ ၁၅ မွတ္ကေန ၃၀မွတ္ တိုးတက္လာပါတယ္။  ၂၀၁၆ မွာ ရမွတ္ ၆မွတ္ အမ်ားဆံုး တိုးတက္လာပါတယ္။ ကိုးကား။  www.transparency.org

ဘ႑ာေငြမ်ား ေလလြင့္ျခင္း
ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘာသာေရးအဖြဲ႕စီးၾကီးတစ္ခုက ေငြသံုးသမွ် .. ၅၀% ေလလြင့္တယ္ ဟု ဆိုပါသည္။
အစိုးရဌာနမ်ားလည္း အလားတူ ျဖစ္ပါသည္။ ေလလြင့္ျခင္း (ဇီးသီးဗန္းေမွာက္ျခင္း) အေၾကာင္း ေရးထားပါသည္။ စည္ပင္၊ အခြန္၊ လွ်ပ္စစ္၊ ေဆာက္လုပ္ေရး၊ စိုက္ပ်ိဳးေရး စသျဖင့္ ၀န္ၾကီးဌာနမ်ားစြာ ေလလြင့္မႈမ်ားေနပါသည္။
ကိုးကား သုေတသန  http://engrmyanmar.blogspot.com/2017/10/blog-post_18.html

.
အေရးယူ အျပစ္ေပးျခင္း
အာစီယံႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အေရးယူ၊ အျပစ္ေပးျခင္း ပံုစံ(၂)ခု ရွိသည္။
ပထမ ပံုစံ …… ။ အေနာက္ႏိုင္ငံစနစ္က တရားေရးမ႑ိဳင္ က ၁၀၀% တာ၀န္ယူသည္။ ခိုင္မာေသာ တရားေရးမ႑ိဳင္ရွိၾကသည္။ တရားရံုးမ်ားသို႕ တက္မလာႏိုင္ရန္ ငယ္ေသာအမႈ ေပ်ာက္ေစရန္ ရပ္ေက်းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈးမ်ား၊ စားသံုးသူအဖြဲ႕စည္းမ်ားက ၾကားနာစစ္ေဆးၾကသည္။ အခေၾကးေငြ ေပးရသည္။ ဥပမာ လိမ္ညာေရာင္းျခင္း၊ ေစ်းၾကီးစြာေရာင္းခ်ျခင္း .ေခ်းေငြျပန္မဆပ္ျခင္း .. တရားမ၀င္ေငြေခ်းျခင္း.စသျဖင့္ ျပသနာမ်ားကို တရားရံုးမေရာက္ပဲ ေျဖရွင္းၾကသည္။ တရားရံုးေရာက္ပါက ေငြကုန္၊ လူပင္ပမ္းေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။
ဒုတိယ ပံုစံ…… ။ တရုပ္၊ ဗီယက္နမ္၊ လာအို စသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားက က်င့္သံုးစနစ္ ျဖစ္သည္။ အင္စတီက်ဴးရွင္း ဟုေခၚေသာ အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရးေကာ္မရွင္၊ ပါတီစည္းကမ္းထိမ္းသိမ္းေရး၊ စစ္တပ္ ႏွင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕မ်ား ျဖင့္ တရားရံုးသို႕မေရာက္ပဲ ေျဖရွင္းနည္းျဖစ္သည္။ အျပစ္ေပးရာတြင္လဲ အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရး တရားရံုးစနစ္ျဖင့္ တရားစီရင္ အျပစ္ေပးသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ယိုယြင္းေနေသာ တရားေရးမ႑ိဳင္တြင္ အထူးမ႑ိဳင္တစ္ခု (အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရး တရားရံုးစနစ္) ကို က်င့္သံုးပါသည္။
.
တရုပ္ႏုိင္ငံတြင္လည္း အစိုးရ တရားေရးမ႑ိဳင္သည္ ၀န္ထမ္းမ်ား လစာနည္းပါးျခင္းေၾကာင့္ အက်င့္ပ်က္မႈအလြန္မ်ားျပားသည္။ တရားရံုးေရာက္ပါက ရက္ခ်ိန္းမ်ားစြာ၊ အဂတိမ်ားစြာ ရွည္လွ်ားေထြျပား၊ ရႈပ္ေထြးေနမႈရွိသည္။ အဂတိအမႈျဖင့္ တရားစြဲခံရပါက သမရိုးက် တရားရံုးျဖင့္ တရားစီရင္ပါက လံုး၀မျဖစ္ႏိုင္။ တရားခံ လြတ္ေျမာက္သြားႏုိင္သည္။  တရုပ္ႏိုင္ငံတြင္ ပါတီစည္းကမ္း၊ တပ္မေတာ္စည္းကမ္း ထိမ္းသိမ္းေရးမ်ားက အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရးကို ပံ့ပိုးၾကသည္။ တရုပ္ႏိုင္ငံ အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရး အၾကီးအကဲသည္ ေပၚလစ္ဗ်ဴရို အဆင့္ရွိသျဖင့္ အလြန္ျမင့္မားေသာ အဆင့္ရွိသည္။ အင္ဒိုနိးရွားႏိုင္ငံတြင္ KPK ဟုေခၚေသာ အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရး အာဏာရွိသည္။ ရဲတပ္ဖြဲ႕ႏွင့္ KPK  အၾကီးအကဲမ်ား အက်င့္ပ်က္မႈျဖင့္ ္ တရားစြဲေနမႈမ်ား ျဖင့္ ရႈ့ပ္ေထြးေနဆဲ ျဖစ္သည္။ အာဏာ ရရွိလာပါက အလြဲသံုးမႈ မ်ားစြာ ျဖစ္လာေလ့ ရွိပါသည္။

ေအာက္ေျခအဆင့္ အဂတိ ၀န္ထမ္းရာထူးအဆင့္အလိုက္

ေအာက္ေျခ၀န္ထမ္းအဆင့္ ….. ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ပူးတြဲတင္ျပတဲ့ စာရြက္၊ ေငြေပးျဖတ္ပိုင္း (Recept)၊ ဂရံ၊ တရားရံုးဆံုးျဖတ္ခ်က္ စတဲ့စာရြက္ေတြ မူရင္း ေတာင္းတဲ့ ဓေလ့က အဂတိလိုက္စားမႈလုပ္ဖို႕ ၾကိဳးစားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ ၂၈.၄.၂၀၁၈ ဗြီဳင့္သတင္းစာ သိန္းထက္ေအာင္ ေရးတဲ့ သမၼတၾကီးေျပာတဲ့ ၾကိဳးနီစနစ္နဲ႕အဂတိလိုက္စားမႈ ေဆာင္းပါးမွာ တရားေရး..ေျမဂရံရရွိေရး ..ေတြမွာ အဖိုးရဲ့ေသဆံုးေၾကာင္း ေထာက္ခံစာလိုမ်ိဳး .. အလြန္ရႈပ္ေထြးစြာ .. ေရမေလာင္းလို႕လား ေမးေတာ့.. ေရလဲ ရႊဲရႊဲစိုေနေအာင္ ေလာင္းပါတယ္ .. တဲ့ ..။

မိမိဌာနအတြက္ ကိစၥကို ဘယ္လိုမွမသိႏိုင္တဲ့ တျခားဌာနတစ္ခု ေထာက္ခံစာ မရမက ေတာင္းခိုင္းေနျခင္း ပါပဲ။ လ.၀.က ေတြမွာ ခက္ေအာင္လုပ္ခ်င္ရင္ အဖိုးေသတဲ့ေထာက္ခံစာ ေတာင္းခိုင္းေတာ့တာပါပဲ။

.

ေငြသြင္းခ်လံ မူရင္းေတာင္းတာလဲ အလုပ္ကိုရႈပ္ပါတယ္။ အခုေခတ္ဘဏ္စနစ္မွာ အေကာင့္တစ္ခုဖြင့္ျပီး လက္ခံလိုက္ရင္ ျပီးတာပဲ .. က.ည.န စည္ပင္ အခြန္ စတဲ့ ဌာနေတြက ဘဏ္ခ်လံ ေတာင္းေနတာလဲ ဘယ္ေတာ့ ဆံုးမလဲ။ eGov လုပ္ေနတာလဲ အခြန္ဌာနက အၾကီးမားဆံုး ခက္ခဲေအာင္လုပ္ထားပါတယ္။ အခြန္ေဆာင္ဖို႕ ေဖာင္ေတာင္မွ မရွိသလို ျဖစ္ေနပါတယ္။ အိမ္ေဆာက္ရင္ အခြန္၁၅%၊ ကား၀ယ္ရင္ အခြန္၁၅% ..အိမ္ေရာင္း၀ယ္ရင္ အခြန္၁၅% .. ဒါေတြအားလံုး ႏိုင္ငံေတာ မရပဲ ၉၀% ေလလြင့္ေနပါတယ္။ ၂% အခြန္ဆိုရင္ လူတိုင္းေပးႏိုင္ေပမဲ့ အခုေတာ့ ၁၅% ၃၀% ျဖစ္ေနေတာ့ ေငြျဖဴလုပ္နည္း အဂတိေတြ မ်ားစြာ ျဖစ္ရပါတယ္။

.

အလယ္လတ္၀န္ထမ္းအဆင့္ …. ကုမဏီမ်ားနဲ႕ အခြန္ေရွာင္ဖို႕ ၾကိဳးစားေနၾကပါတယ္။ ေငြျဖဴျဖစ္ေအာင္ လုပ္နည္းေတြနဲ႕ ရႈပ္ေထြးေနပါတယ္။

.

အထက္ပိုင္း၀န္ထမ္း(အဆင့္ျမင့္အရာရွိၾကီးမ်ား)အဆင့္ ….  အဂတိ ကေတာ့ ေခါင္းမိုးလံုေအာင္ ACC လုပ္ေဆာင္ေနတယ္ပဲ ျမင္ပါတယ္။

.
.
.
အၾကံေပးျခင္း
ေအာက္ေျခအဆင့္ …. တတ္ႏိုင္သမွ် ပြင့္လင္းျမင္သာေစရန္။ ရပ္ကြက္ေထာက္ခံစာ၊ ရဲေတာက္ခံစာ တစ္ေစာင္ကို ခ်က္ျခင္းဆိုပါက ၀န္ေဆာင္ခ သတ္မွတ္ျပီး (ေငြလက္ခံျဖတ္ပိုင္းျဖင့္) ယူရန္၊ ထိုရေငြအားလံုးကို ရပ္ေက်း အုပ္ခ်ဳပ္ေရးလုပ္ငန္းအတြက္ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ သံုးစြဲရန္။ စာရိတၱေကာင္းေၾကာင္း ေထာက္ခံစာ - ၁၀၀၀က်ပ္ ၊ အိမ္ျခံေျမကိစၥ ေထာက္ခံစာ - ၁၀၀၀က်ပ္ .. စသျဖင့္ တရား၀င္ ေကာက္ခံရန္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႈးရံုး လစဥ္၊ ၃လ၊ ၆လ အသံုးစရိတ္ကို နံရံတြင္ စာကပ္ထားရန္။ စာရင္းစစ္တစ္ဦးက လုပ္အားေပး စစ္ေပးရန္။ တိုင္ၾကားလာသူရွိတိုင္း ၀န္ေဆာင္ခ ေတာင္းရန္ ..စသျဖင့္ လုပ္ခြင့္ေပးရန္။
.
အလယ္လတ္၀န္ထမ္းအဆင့္
ျမိဳ႕နယ္အဆင့္တြင္ လူထုအမ်ားဆံုးဆက္ဆံရေသာ လ.၀.က လွ်ပ္စစ္ က.ည.န စည္ပင္ ပို႕ဆက္ စသည့္ ဌာနမ်ားတြင္ ေလွ်ာက္ထားသူမ်ားအတြက္ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ဆိုင္းဘုတ္မ်ားျဖင့္ ျမင္သာေအာင္ ေရးထားပါသည္။ ခ်က္ျခင္း လိုအပ္ပါက အျမန္ေၾကး ေပးရန္ ေငြသတ္မွတ္ရန္ျဖစ္သည္။ ဥပမာ မွတ္ပံုတင္ေပ်ာက္ ျပန္လုပ္ပါက ၂၁ရက္အတြင္ လုပ္ေပးသည္ ဆိုပါသည္။ ၁ရက္အတြင္း လုပ္ေပးပါက က်ပ္၅ေသာင္း၊ ၂ရက္မွ ၇ရက္အတြင္း က်ပ္၁ေသာင္း ၇ရက္မွ ၂၁ရက္အတြင္ က်ပ္၅၀၀၀၊ စသျဖင့္ တိက်စြာ သတ္မွတ္ရန္။ လက္ခံျဖတ္ပိုင္းမ်ား ေပးရန္။ (ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ ေလွ်ာက္ထားသူမ်ားတြင္ ၁၀ရက္အတြင္ ၀န္ေဆာင္ခ ၃ေသာင္းက်ပ္ျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ေပးေနပါသည္)။ ရရွိေသာ ၀န္ေဆာင္ခမ်ားကို ၀န္ထမ္းမ်ားအတြက္ ၀န္ေဆာင္မႈစရိတ္ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ ေပးရန္ျဖစ္သည္။ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး အတြက္လည္း ၀န္ေဆာင္ခ စဥ္းစားသင့္သည္။ အာမခံစနစ္ ရွိရပါမည္။
.
.
အဆင့္ျမင့္ တိုင္းေဒသႏွင့္ျပည္ေထာင္စုအဆင့္
ထိုအဆင့္သည္ အမ်ားအားျဖင့္ ကုမဏီၾကီးမ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံရသည္။ ကုမဏီမ်ားအတြက္ ၀န္ေဆာင္မႈေပးရေသာေၾကာင့္ အလြန္ လာပ္လာဘ မ်ားေသာေၾကာင့္ ဌာနၾကီးမႈးသည္ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားစြာ ရွိသည္။ အဂတိနည္းပါးေစရန္ .. ပြင့္လင္းျမင္သာစနစ္သာလွ်င္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္သည္။ ဌာနတြင္း ကြန္ျပဴတာ (မိုဘိုင္းဖုန္း) စနစ္ တပ္ဆင္ထားျပီး တိုင္းေဒသအဆင့္ eGovernment စနစ္ျဖင့္ လက္မွတ္ေရးထုိးျခင္း၊ လက္မွတ္ထိုးသူတိုင္း ကြန္ျပဴတာ (သို႕မဟုတ္) မိုဘိုင္းဖုန္းတြင္ ျမင္ေနရျခင္း ..အစိုးရကၾကိဳးစားလုပ္ေဆာင္ေနပါသည္။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ေခတ္တြင္ ထိုစနစ္ကို မက်င့္သံုးလိုသူမ်ားေၾကာင့္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါ။ ယခု ၂၀၁၈ တြင္ ျပန္လည္ၾကိဳးစားမည္ ဟု သိရသည္။ ေအာင္ျမင္ေစရန္ ဆုေတာင္းလိုက္ပါသည္။
.
.
အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရး ရံုးခြဲမ်ား
 တိုင္းေဒသအဆင့္ ရံုးခြဲမ်ား ဖြင့္ရန္ စီရင္ေနသည္ဟု သိရသည္။ ယခုအခါ ေအာက္ေျခအဆင့္ အဂတိလိုက္စားမႈမ်ားကို အေရးယူ၊ အျပစ္ေပးပါက တရားရံုးႏွင့္ အက်ဥ္းေထာင္ ဆန္႕မည္မဟုတ္ေတာ့ပါ။ အလတ္တန္းစာ ျမိဳ႕နယ္၊ တိုင္းအဆင့္ တရားလြန္ အဂတိလိုက္စားသူမ်ားကိုသာ ေရြးထုတ္ အေရးယူ၊ အျပစ္ေပးရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ေနျပည္ေတာ္ ဌာနခ်ဳပ္ႏွင့္ ရန္ကုန္၊ မႏၱေလး ၂ခုကိုသာ ရံုးခြဲထားရန္ အၾကံေပးခ်က္ကို သေဘာတူပါသည္။ ညြန္ၾကားေရးမႈးခ်ဳပ္ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ ပုဂၢိဳလ္ၾကီးမ်ား၏ ပိုင္ဆိုင္မႈကို စီစစ္ျခင္းျဖင့္ မည္သူ႕ကို အေရးယူရမည္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ လစဥ္ တစ္ေယာက္ကို အေရးယူႏိုင္ပါက ေအာင္ျမင္မည္ ျဖစ္သည္။ ဦးျပံဳးခ်ိဳ ျပည္နယ္ေထြအုပ္ကို အေရးယူခဲ့ျပီး ၁၀လခန္႕ ထိေရာက္စြာအေရးယူမႈ မရွိခဲ့ပဲ ယခု ဧျပီ၂၀၁၈ တြင္ FDA ညြန္႕ခ်ဳပ္ကို အေရးယူခဲ့သည္။
.
တရားစီရင္ အျပစ္ေပးျခင္း
လက္ရွိတရားေရးမ႑ိဳင္သည္ အာဏာမရွိသေလာက္ ျဖစ္ေနပါသည္။ ေျဖာင့္မတ္သူမ်ား မရွိေသာေၾကာင့္ တရားေရးမ႑ိဳင္သည္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး မ႑ိဳင္ေအာက္တြင္ ေရာက္ေနရပါသည္။ တရားေရးမ႑ိဳင္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ႏွင့္ ဥပေဒျပဳေရး မ႑ိဳင္မ်ားကဲ့သို႕ အစိုးရကို ထိန္းေၾကာင္းႏိုင္ရန္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေနပါသည္။  တပ္မေတာ္တရားရံုးကဲ့သို႕ သီးျခား အလားတူ.. အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရး တရားရံုးတစ္ခုကို အျမန္ဆံုး က်င့္သံုးႏိုင္ရန္အတြက္ ဥပေဒပညာရွင္မ်ား ေလ့လာသံုးသပ္ေနျပီ ဟု ေမွ်ာ္လင့္သည္။ ၂၀၁၈ တြင္ ဥပေဒျပဳႏိုင္ပါက ၂၀၁၉ တြင္ အေကာင္ထည္ေပၚလာႏိုင္ပါသည္။
.
ေလးစားစြာျဖင့္
ျပည္သူတစ္ဦး ..

ဦးေဇာ္ေအာင္
၁၄/ပသန(ႏိုင္) ၀၄၁၂၂၅
၂၅ မင္းၾကီးလမ္း ၊ ပုသိမ္